WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA (1618-1648)
Przyczyny wojny:
=>rozbicie polityczne Rzeszy Niemieckiej - rywalizacja książąt o władzę z cesarzem;
=>rozbicie religijne po reformacji, spory między katolikami a protestantami;
=>dążenia Habsburgów do przekształcenia Rzeszy w jedno państwo, rządzone absolutnie z religią katolicką - walka o hegemonię w Europie,;
=>zawiązanie Unii Ewangelickiej z elektorem Palatynatu Fryderykiem (poparcie Francji, Szwecji, Holandii, Danii) i Ligi Katolickiej (Habsburgowie, Hiszpania);
=>sytuacja w Czechach i na Węgrzech pod panowaniem Habsburgów - protestanci otrzymali gwarancje swobód wyznaniowych, łamane przez władców; - zgromadzenie innowierców w Pradze: „defenstracja” praska (wyrzucenie przez okno niamiestników cesarza Macieja I ) - początek powstania antyhabsburskiego:
Przebieg działań wojennych
=>detronizacja Ferdynanda II przez Czechów po śmierci cesarza Macieja I, powołąnie na tron Fryderyka, palatyna reńskiego („zimowy król”), przywódcy Unii Ewangelickiej - sukcesy koalicji protestanckiej,
=>powstanie antyhabsburskie na Węgrzech - książę Siedmiogrodu Gabor Bethlen w 1619 oblegał Wiedeń, Habsburgowie otrzymali pomoc Zygmunta III Wazy, który wysłał oddziały lisowczyków na terytorium Siedmiogrodu, zmuszając Bethlena do odstąpienia od oblężenia,
=>klęska wojsk czeskich pod Białą górą (8.XI.1620), represje w Czechach - konfiskata majątków powstańców, kary śmierci (wyniszczenie szlachty czeskiej),
WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA (1618-1648)
Przyczyny wojny:
=>rozbicie polityczne Rzeszy Niemieckiej - rywalizacja książąt o władzę z cesarzem;
=>rozbicie religijne po reformacji, spory między katolikami a protestantami;
=>dążenia Habsburgów do przekształcenia Rzeszy w jedno państwo, rządzone absolutnie z religią katolicką - walka o hegemonię w Europie,;
=>zawiązanie Unii Ewangelickiej z elektorem Palatynatu Fryderykiem (poparcie Francji, Szwecji, Holandii, Danii) i Ligi Katolickiej (Habsburgowie, Hiszpania);
=>sytuacja w Czechach i na Węgrzech pod panowaniem Habsburgów - protestanci otrzymali gwarancje swobód wyznaniowych, łamane przez władców; - zgromadzenie innowierców w Pradze: „defenstracja” praska (wyrzucenie przez okno niamiestników cesarza Macieja I ) - początek powstania antyhabsburskiego:
Przebieg działań wojennych
=>detronizacja Ferdynanda II przez Czechów po śmierci cesarza Macieja I, powołąnie na tron Fryderyka, palatyna reńskiego („zimowy król”), przywódcy Unii Ewangelickiej - sukcesy koalicji protestanckiej,
=>powstanie antyhabsburskie na Węgrzech - książę Siedmiogrodu Gabor Bethlen w 1619 oblegał Wiedeń, Habsburgowie otrzymali pomoc Zygmunta III Wazy, który wysłał oddziały lisowczyków na terytorium Siedmiogrodu, zmuszając Bethlena do odstąpienia od oblężenia,
=>klęska wojsk czeskich pod Białą górą (8.XI.1620), represje w Czechach - konfiskata majątków powstańców, kary śmierci (wyniszczenie szlachty czeskiej),
WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA (1618-1648)
Przyczyny wojny:
=>rozbicie polityczne Rzeszy Niemieckiej - rywalizacja książąt o władzę z cesarzem;
=>rozbicie religijne po reformacji, spory między katolikami a protestantami;
=>dążenia Habsburgów do przekształcenia Rzeszy w jedno państwo, rządzone absolutnie z religią katolicką - walka o hegemonię w Europie,;
=>zawiązanie Unii Ewangelickiej z elektorem Palatynatu Fryderykiem (poparcie Francji, Szwecji, Holandii, Danii) i Ligi Katolickiej (Habsburgowie, Hiszpania);
=>sytuacja w Czechach i na Węgrzech pod panowaniem Habsburgów - protestanci otrzymali gwarancje swobód wyznaniowych, łamane przez władców; - zgromadzenie innowierców w Pradze: „defenstracja” praska (wyrzucenie przez okno niamiestników cesarza Macieja I ) - początek powstania antyhabsburskiego:
Przebieg działań wojennych
=>detronizacja Ferdynanda II przez Czechów po śmierci cesarza Macieja I, powołąnie na tron Fryderyka, palatyna reńskiego („zimowy król”), przywódcy Unii Ewangelickiej - sukcesy koalicji protestanckiej,
=>powstanie antyhabsburskie na Węgrzech - książę Siedmiogrodu Gabor Bethlen w 1619 oblegał Wiedeń, Habsburgowie otrzymali pomoc Zygmunta III Wazy, który wysłał oddziały lisowczyków na terytorium Siedmiogrodu, zmuszając Bethlena do odstąpienia od oblężenia,
=>klęska wojsk czeskich pod Białą górą (8.XI.1620), represje w Czechach - konfiskata majątków powstańców, kary śmierci (wyniszczenie szlachty czeskiej),
WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA (1618-1648)
Przyczyny wojny:
=>rozbicie polityczne Rzeszy Niemieckiej - rywalizacja książąt o władzę z cesarzem;
=>rozbicie religijne po reformacji, spory między katolikami a protestantami;
=>dążenia Habsburgów do przekształcenia Rzeszy w jedno państwo, rządzone absolutnie z religią katolicką - walka o hegemonię w Europie,;
=>zawiązanie Unii Ewangelickiej z elektorem Palatynatu Fryderykiem (poparcie Francji, Szwecji, Holandii, Danii) i Ligi Katolickiej (Habsburgowie, Hiszpania);
=>sytuacja w Czechach i na Węgrzech pod panowaniem Habsburgów - protestanci otrzymali gwarancje swobód wyznaniowych, łamane przez władców; - zgromadzenie innowierców w Pradze: „defenstracja” praska (wyrzucenie przez okno niamiestników cesarza Macieja I ) - początek powstania antyhabsburskiego:
Przebieg działań wojennych
=>detronizacja Ferdynanda II przez Czechów po śmierci cesarza Macieja I, powołąnie na tron Fryderyka, palatyna reńskiego („zimowy król”), przywódcy Unii Ewangelickiej - sukcesy koalicji protestanckiej,
=>powstanie antyhabsburskie na Węgrzech - książę Siedmiogrodu Gabor Bethlen w 1619 oblegał Wiedeń, Habsburgowie otrzymali pomoc Zygmunta III Wazy, który wysłał oddziały lisowczyków na terytorium Siedmiogrodu, zmuszając Bethlena do odstąpienia od oblężenia,
=>klęska wojsk czeskich pod Białą górą (8.XI.1620), represje w Czechach - konfiskata majątków powstańców, kary śmierci (wyniszczenie szlachty czeskiej),
=>1622-1629 okres duński - Dania rozpoczęła wojnę z Habsburgami; sukcesy Ligi Katolickiej, która zająła Palatynat i pokonała króla Danii Chrystiana IV,
=>1630-1635 okres szwedzki - król Gustaw Adolf zajął Pomorze Zachodnie, w 1632 zajął Czechy i Bawarię - zwyciężył pod Breitenfeld i Lutzen w 1632, gdzie zginął, ale bitwę przegrał dowódca Ligi Albrecht Wallenstein,
=>1635-1648 okres francuski - do wojny po stronie Unii Ewangelickiej przystąpiła Francja.
Pokój westfalski (Munster i Osnabruck) - 1648
=>Hiszpania uznała niepodległość Holandii, =>Francja otrzymała część Alzacji, biskupstwa Metz, Toul, Verdun; =>Szwecja - Pomorze zach, Uznam, Wolin, Rugia, biskupstwa Bremen i Werden, =>Brandenburgia - Pomorze Kołobrzeskie, biskupstwa Kamień, Magdeburg, Minden; =>Saksonia - Łużyce; =>niezależność Konfederacji Szwajcarskiej; +.tolerancja w Rzeszy dla katolików, luteran i kalwinów, uznano sekularyzację dóbr kościelnych.
Znaczenie wojny:
=>wojna europejska, wyludnienie i ruina wielu krajów niemieckich, ogromne zniszczenia w Rzeszy - upadek handlu, rzemiosła, rolnictwa, epidemie;
=>koszt utrzymania wojsk spadł na okupowany teren (taktyka prowadzona przez największych dowódców tej wojny - Albrecht von Wallenstein - dowódca Ligi, Gustaw II Adolf - dowódca Unii)
=>upadek kultury i oświaty zwłaszcza narodowości czeskiej, wymordowanie szlachty czeskiej po bitwie pod Białą Górą;
=>utrzymał się podział polityczny i wyznaniowy Niemiec - suwerenność książąt w ich państewkach, początek procesu tworzenia nowoczesnej państwowości; =>umocnienie pozycji Francji (1659 pokój pirenejski z Hiszpanią - nabytki w Pirenejach, Artois); wzrost znaczenia Szwecji, Brandenburgii.
=>1622-1629 okres duński - Dania rozpoczęła wojnę z Habsburgami; sukcesy Ligi Katolickiej, która zająła Palatynat i pokonała króla Danii Chrystiana IV,
=>1630-1635 okres szwedzki - król Gustaw Adolf zajął Pomorze Zachodnie, w 1632 zajął Czechy i Bawarię - zwyciężył pod Breitenfeld i Lutzen w 1632, gdzie zginął, ale bitwę przegrał dowódca Ligi Albrecht Wallenstein,
=>1635-1648 okres francuski - do wojny po stronie Unii Ewangelickiej przystąpiła Francja.
Pokój westfalski (Munster i Osnabruck) - 1648
=>Hiszpania uznała niepodległość Holandii, =>Francja otrzymała część Alzacji, biskupstwa Metz, Toul, Verdun; =>Szwecja - Pomorze zach, Uznam, Wolin, Rugia, biskupstwa Bremen i Werden, =>Brandenburgia - Pomorze Kołobrzeskie, biskupstwa Kamień, Magdeburg, Minden; =>Saksonia - Łużyce; =>niezależność Konfederacji Szwajcarskiej; +.tolerancja w Rzeszy dla katolików, luteran i kalwinów, uznano sekularyzację dóbr kościelnych.
Znaczenie wojny:
=>wojna europejska, wyludnienie i ruina wielu krajów niemieckich, ogromne zniszczenia w Rzeszy - upadek handlu, rzemiosła, rolnictwa, epidemie;
=>koszt utrzymania wojsk spadł na okupowany teren (taktyka prowadzona przez największych dowódców tej wojny - Albrecht von Wallenstein - dowódca Ligi, Gustaw II Adolf - dowódca Unii)
=>upadek kultury i oświaty zwłaszcza narodowości czeskiej, wymordowanie szlachty czeskiej po bitwie pod Białą Górą;
=>utrzymał się podział polityczny i wyznaniowy Niemiec - suwerenność książąt w ich państewkach, początek procesu tworzenia nowoczesnej państwowości; =>umocnienie pozycji Francji (1659 pokój pirenejski z Hiszpanią - nabytki w Pirenejach, Artois); wzrost znaczenia Szwecji, Brandenburgii.
=>1622-1629 okres duński - Dania rozpoczęła wojnę z Habsburgami; sukcesy Ligi Katolickiej, która zająła Palatynat i pokonała króla Danii Chrystiana IV,
=>1630-1635 okres szwedzki - król Gustaw Adolf zajął Pomorze Zachodnie, w 1632 zajął Czechy i Bawarię - zwyciężył pod Breitenfeld i Lutzen w 1632, gdzie zginął, ale bitwę przegrał dowódca Ligi Albrecht Wallenstein,
=>1635-1648 okres francuski - do wojny po stronie Unii Ewangelickiej przystąpiła Francja.
Pokój westfalski (Munster i Osnabruck) - 1648
=>Hiszpania uznała niepodległość Holandii, =>Francja otrzymała część Alzacji, biskupstwa Metz, Toul, Verdun; =>Szwecja - Pomorze zach, Uznam, Wolin, Rugia, biskupstwa Bremen i Werden, =>Brandenburgia - Pomorze Kołobrzeskie, biskupstwa Kamień, Magdeburg, Minden; =>Saksonia - Łużyce; =>niezależność Konfederacji Szwajcarskiej; +.tolerancja w Rzeszy dla katolików, luteran i kalwinów, uznano sekularyzację dóbr kościelnych.
Znaczenie wojny:
=>wojna europejska, wyludnienie i ruina wielu krajów niemieckich, ogromne zniszczenia w Rzeszy - upadek handlu, rzemiosła, rolnictwa, epidemie;
=>koszt utrzymania wojsk spadł na okupowany teren (taktyka prowadzona przez największych dowódców tej wojny - Albrecht von Wallenstein - dowódca Ligi, Gustaw II Adolf - dowódca Unii)
=>upadek kultury i oświaty zwłaszcza narodowości czeskiej, wymordowanie szlachty czeskiej po bitwie pod Białą Górą;
=>utrzymał się podział polityczny i wyznaniowy Niemiec - suwerenność książąt w ich państewkach, początek procesu tworzenia nowoczesnej państwowości; =>umocnienie pozycji Francji (1659 pokój pirenejski z Hiszpanią - nabytki w Pirenejach, Artois); wzrost znaczenia Szwecji, Brandenburgii.
=>1622-1629 okres duński - Dania rozpoczęła wojnę z Habsburgami; sukcesy Ligi Katolickiej, która zająła Palatynat i pokonała króla Danii Chrystiana IV,
=>1630-1635 okres szwedzki - król Gustaw Adolf zajął Pomorze Zachodnie, w 1632 zajął Czechy i Bawarię - zwyciężył pod Breitenfeld i Lutzen w 1632, gdzie zginął, ale bitwę przegrał dowódca Ligi Albrecht Wallenstein,
=>1635-1648 okres francuski - do wojny po stronie Unii Ewangelickiej przystąpiła Francja.
Pokój westfalski (Munster i Osnabruck) - 1648
=>Hiszpania uznała niepodległość Holandii, =>Francja otrzymała część Alzacji, biskupstwa Metz, Toul, Verdun; =>Szwecja - Pomorze zach, Uznam, Wolin, Rugia, biskupstwa Bremen i Werden, =>Brandenburgia - Pomorze Kołobrzeskie, biskupstwa Kamień, Magdeburg, Minden; =>Saksonia - Łużyce; =>niezależność Konfederacji Szwajcarskiej; +.tolerancja w Rzeszy dla katolików, luteran i kalwinów, uznano sekularyzację dóbr kościelnych.
Znaczenie wojny:
=>wojna europejska, wyludnienie i ruina wielu krajów niemieckich, ogromne zniszczenia w Rzeszy - upadek handlu, rzemiosła, rolnictwa, epidemie;
=>koszt utrzymania wojsk spadł na okupowany teren (taktyka prowadzona przez największych dowódców tej wojny - Albrecht von Wallenstein - dowódca Ligi, Gustaw II Adolf - dowódca Unii)
=>upadek kultury i oświaty zwłaszcza narodowości czeskiej, wymordowanie szlachty czeskiej po bitwie pod Białą Górą;
=>utrzymał się podział polityczny i wyznaniowy Niemiec - suwerenność książąt w ich państewkach, początek procesu tworzenia nowoczesnej państwowości; =>umocnienie pozycji Francji (1659 pokój pirenejski z Hiszpanią - nabytki w Pirenejach, Artois); wzrost znaczenia Szwecji, Brandenburgii.