 | Pobierz cały dokument polski.pytania.26.31.26.doc Rozmiar 68 KB |
25. Na czym polegała szczególna rola emigracji w kulturze polskiej XIX w.?
Przez pierwsze lata po powstaniu listopadowym polskiemu życiu politycznemu nadawała ton wielka emigracja. U genezy jej nie tylko legł wzmożony terror i ucisk narodowy we wszystkich trzech zaborach, była ona wyrazem protestu przeciwko podporządkowywaniu obcej przemocy losów Polski, emigranci mieli także nadzieję na łatwiejsze pozyskanie, dzięki swej obecności w krajach zachodnich, pomocy ich ludów czy rządów dla odzyskania niezależności. Nadzieje te nie były całkiem bezpodstawne - wrzenie rewolucyjne w Europie nadal utrzymywało się, a powitanie zgotowane uchodźcom zdawało się potwierdzać słuszność ich postawy. Obok oddziaływania politycznego duże znaczenie miały także wpływy kulturalne emigracji na kraj. Na Zachodzie znaleźli się wtedy, na dobrowolnej czy przymusowej emigracji, najwybitniejsi polscy pisarze i artyści: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Fryderyk Chopin, Piotr Michałowski. Tutaj powstały też i były ogłaszane liczne dzieła, które nie tylko opromieniały sławę imienia polskiego, ale umacniały także opór przeciwko uciskowi narodowemu i zachęcały do podejmowania dążeń niepodległościowych. Wpływ emigracji, silny w pierwszym dziesięcioleciu popowstaniowym, zaczął potem słabnąć. Ulegały zmianom stosunki na ziemiach polskich, przekształcała się struktura społeczna, budziły się nowe dążenia. Emigranci, którzy stale mieli w oczach Polskę z 1831 r., nie dostrzegali albo nie rozumieli tych przemian. Niewiele pod tym względem zmieniały późniejsze, drobne zresztą, fale emigracyjne - spiskowców galicyjskich czy zwłaszcza uczestników Wiosny Ludów. Wskutek tego drogi emigracji i kraju rozchodziły się coraz bardziej. Przynajmniej jednak do Wiosny Ludów wzajemne związki były jeszcze silne i emigracja starała się uczestniczyć oraz pomagać we wszystkich akcjach niepodległościowych i społecznych w kraju. Do powstania styczniowego na emigracji opierała się cała polska działalność dyplomatyczna. Następne pokolenie uległo jednak całkowitemu niemal wynarodowieniu i gdy wymarli przywódcy duchowi i polityczni wielkiej emigracji, zabrakło autorytetów zdolnych do podtrzymania dawnej postawy i pozycji emigrantów.
26. Opisz związki, które łączyły romantyczna literaturę i muzykę. Wskaz gatunki artystyczne sprzyjające ich zbliżeniu. Podaj przykłady utworów literackich, w których muzyka staje się ważnym tematem.
Obok literatury romantyzm najpełniej rozwinął się w muzyce, którą twórcy tego okresu uważali za sztukę najdoskonalszą, widząc w niej możliwość wyrażania najbardziej skomplikowanych i subtelnych uczuć, trudnych niekiedy do ujawnienia w słowach.
Naczelnym postulatem estetycznym romantyzmu była idea syntezy sztuk - powiązania muzyki z innymi sztukami, zwłaszcza z literaturą. Wyrazem tego stała się pierwszoplanowa rola liryki wokalnej, wykorzystywanie pieśni jako tematu w muzyce instrumentalnej, rozwój miniatury instrumentalnej, opartej często na wzorcach pieśniowych. Pod wpływem tendencji programowych, dominujących w muzyce symfonicznej, nastąpiło wzbogacenie kolorystyki dźwiękowej. Przejawiało się to w rozbudowie orkiestry, w rozwoju wirtuozostwa instrumentalnego, a zwłaszcza wirtuozostwa fortepianowego i skrzypcowego, w technicznych udoskonaleniach instrumentów, w rozkwicie sztuki instrumentacji i w intensywnym wykorzystaniu w symfonice głosów ludzkich. Następowała też stopniowa rozbudowa harmoniki dur-moll aż do granic tonalności.
 | Pobierz cały dokument polski.pytania.26.31.26.doc rozmiar 68 KB |