3.1. Rachunek kosztów pełnych

Przykład nr 1

I. Założenia:

W przedsiębiorstwie produkcyjnym "X" wytwarza się asortyment trzech wyrobów oznaczonych jako A, B i C. Wielkość sprzedaży tych wyrobów w okresie sprawozdawczym, cenę sprzedaży oraz koszty poniesione na wytworzenie poszczególnych wyrobów przedstawia tabela nr 1.

Tabela nr 1

Pozycje rachunku	Wyroby			Razem
		A	B		C
Wielkość sprzedaży (szt.)	200	100	250
Cena sprzedaży (zł/szt.)	50	80	20
Przychód ze sprzedaży (zł)	10.000	8.000	5.000	23.000
Koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów (zł) w tym:	6.000	5.000	2.500	13.500
- koszty bezpośrednie	5.000	3.500	2.000	10.500
- koszty pośrednie      produkcji      (wydziałowe)	1.000	1.500	500	3.000

W ciągu okresu sprawozdawczego zostały poniesione koszty nieprodukcyjne w wysokości:
 

- koszty ogólnego zarządu:	2.500 zł,
- koszty sprzedaży:	2.000 zł.

II. Obliczenia:

Ustalenie wyniku osiągniętego na sprzedaży przy zastosowaniu systemu rachunku kosztów pełnych:

Zgodnie z zasadą rachunku kosztów pełnych obie pozycje kosztów nieprodukcyjnych, tj. koszty ogólnego zarządu oraz koszty sprzedaży, nie są wliczane do kosztów wytworzenia produktów, lecz są bezpośrednio odnoszone na wynik finansowy okresu sprawozdawczego. Suma kosztów wytworzenia sprzedanych wyrobów oraz kosztów nieprodukcyjnych wynosi:

13.500 zł + 4.500 zł = 18.000 zł.

Wynik na sprzedaży osiągnięty w okresie sprawozdawczym (różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży a sumą kosztów wytworzenia sprzedanych wyrobów oraz kosztów nieprodukcyjnych wynosi:

23.000 zł - 18.000 zł = 5.000 zł.

3.2. Rachunek kosztów zmiennych

Przykład nr 2

I. Założenia:

Przedsiębiorstwo produkcyjne wytwarza dwa wyroby oznaczane jako A i B. W tabeli nr 2 podane są informacje dotyczące wielkości sprzedaży, ceny sprzedaży oraz zmiennych kosztów wytworzenia wyrobów A i B.

Tabela nr 2

 

Pozycje rachunku	Wyroby		Razem
		A		B
Wielkość sprzedaży (szt.)	1.000	2.000	-
Cena sprzedaży (zł/szt.)	20	15	-
Przychód ze sprzedaży (zł)	20.000	30.000	50.000
Jednostkowy koszt zmienny (zł)	8	6	-
Koszty zmienne sprzedanych wyrobów (zł)	8.000	12.000	20.000

 

Koszty stałe poniesione w okresie sprawozdawczym wynoszą:  w tym:	22 000 zł,
- stałe koszty wydziałowe:	12.000 zł,
- koszty ogólnego zarządu:	6.000 zł,
- koszty sprzedaży:	4.000 zł.

II. Obliczenia:

Ustalenie wyniku osiągniętego na sprzedaży przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych:

Jednostkowa marża pokrycia poszczególnych wyrobów (obliczona jako różnica ceny sprzedaży i jednostkowego kosztu zmiennego) oraz całkowita marża pokrycia zrealizowana na sprzedaży wyrobów (wyliczona jako iloczyn marży jednostkowej i wielkości sprzedaży) przedstawione są w tabeli nr 3.

Tabela nr 3

 

Pozycje rachunku	Wyroby		Razem
		A		B
Jednostkowa marża pokrycia (zł)	12	9	-
Całkowita marża pokrycia (zł)	12.000	18.000	30.000

Całkowita marża pokrycia zrealizowana na sprzedaży obu wyrobów jest wyższa od sumy kosztów stałych. Oznacza to, że przedsiębiorstwo osiągnęło dodatni wynik na sprzedaży. Wynik ten może być obliczony jako:

a) różnica przychodu ze sprzedaży oraz sumy kosztów zmiennych i kosztów stałych:

50.000 zł - (20.000 zł + 22.000 zł) = 8.000 zł,

b) różnica całkowitej marży pokrycia i kosztów stałych okresu sprawozdawczego:

30.000 zł - 22.000 zł = 8.000 zł.

Zatem całkowita marża pokrycia zrealizowana na sprzedaży wyrobów A i B zapewnia pokrycie zarówno kosztów stałych w kwocie: 22.000 zł, jak i osiągnięcie dodatniego wyniku na sprzedaży w kwocie 8.000 zł.

---