WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY WZW
Wywołane przez hepatotropowe wirusy powodujące stan zapalny wątroby.
Wirusowe zapalenia wątroby ( wzw.) pierwotnie hepatotropowe, takie jak:
a. Szerzące się drogą parenteralną:
- wzw. typu B (HBV; Hepadnavirus nr 1)
- wzw. typu C ( HCV; Flavivirus)
- wzw. typu D (HDV);
- wzw. typu G (HGV);
b. Szerzące się drogą pokarmową
- wzw. typu A ( HAV; Enterovirus nr 72)
- wzw. typu E (HEV).
2. Wirusowe zapalenia wątroby wtórnie hepatotropowe, takie jak w przebiegu zakażeń:
wirusem mononukleozy zakaźnej ( wirus Epstein- Barr);
wirusem cytomegalii ( Cytomegalovirus hominis);
wirusem uogólnionej opryszczki pospolitej ( Herpesvirus hominis I);
różyczki (Rubivirus hominis);
świnki ( Paramyxovirus parotitidis);
wirusami Echo (Enterovirus spp.);
żółtej gorączki ( Flavivirus febricus).
Ważniejsze objawy kliniczne wirusowych zapaleń wątroby to:
Nosicielstwo wirusa i brak objawów chorobowych (prawdopodobieństwo wystąpienia zależy od rodzaju wzw. i ogólnej odporności organizmu)
Objawy rzekomogrypowe, kataralne;
Objawy rzekomogośćcowe, takie jak bóle stawowe, mięśniowe;
Objawy dyspeptyczne, pod postacią dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, wymiotów, utraty apetytu, zaparć;
Uczucie zmęczenia, świąd skóry, krwawienia, łatwe powstawanie siniaków, zaburzenia neuropsychiczne, niekiedy stany podgorączkowe;
U niektórych chorych zażółcenie powłok i rogówek tzw. „żółtaczka”;
Występujące najczęstsze powikłania to: nadostre („galopujące”, „piorunujące”) zapalenie wątroby zakończone zgonem, przewlekłe, albo aktywne zapalenie wątroby, marskość wątroby oraz rak pierwotny wątroby.
Diagnostyka laboratoryjna HBV
HBsAg - antygen powierzchniowy HBV - pojawia się w 2-8 tygodniu przed wystąpieniem żółtaczki - główny marker zakażenia.
P/ciała anty-HBs - pojawiające się po zniknięciu antygenu - świadczą o uodpornieniu organizmu - pojawiają się po szczepieniu.
HBcAg - antygen rdzeniowy nie występuje w surowicy.
P/ciała anty-HBcAg - IgM - świadczą o replikacji wirusa.
P/ciała anty-HBcAg - IgG - marker przebycia zakażenia.
HBeAG - świadczą o zakaźności - ściśle związane z HBsAg - utrzymywanie się świadczy o przejściu ostrego zapalenia w postać przewlekła.
Serokonwersja HBeAg i pojawienie się p/ciał anty-HBe jest sygnałem zdrowienia.
Diagnostyka laboratoryjna HAV
P/ciała anty-HAV - IgM - obecne od objawów chorobowych, potwierdzają rozpoznanie.
P/ciała anty-HAV - IgG - świadczą o przebytym zakażeniu wirusem HAV
Diagnostyka laboratoryjna HCV
Odczyn immuno-enzymatyczny EIA HCV
wykrywa p/ciała przeciw kilku antygenom HCV, mało swoisty, dużo fałszywie dodatnich wyników - istnieje konieczność powtarzania co najmniej dwukrotnie.
Odczyn rekombinowanego immunoblottingu HCV./RIBA - rekombinant immunoblot assay -wykrywa p/ciała przeciw HCV - bardziej swoiste niż EIA HCV
Kliniczne badania laboratoryjne
Wzrost stężenia bilirubiny
Zwiększenie aktywności ALAT, AsPAT,
W cholestazie - wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej
i γ -glutamylotranspeptydazy, obecność nieprawidłowej lipoproteiny X.
Postacie kliniczne WZW:
Zapalenie ostre
Ostry żółty zanik wątroby
Przewlekłe zapalenia wątroby
Marskość wątroby
Metody zapobiegania i zwalczania wirusowych zapaleń wątroby
WZW - typu B i C są głównymi chorobami zawodowymi pracowników zdrowia
Profilaktyka nieswoista w zakażeniach HAV:
Przestrzeganie higieny osobistej
Przestrzeganie czystości w zakładach nauczania
i zakładach żywienia zbiorowego
Odpowiednia woda
Przestrzeganie higieny przetwórstwa żywności i higieny żywienia
Prawidłowe usuwanie nieczystości
Profilaktyka swoista HAV
Od 1999 roku szczepionka przeciwko WZW typu A - HAVRIX
Profilaktyka nieswoista w zakażeniach HBV
Sprzęt jednorazowego użycia
Skuteczna dezynfekcja i sterylizacja sprzętu wielokrotnego użycia i kontrola tego procesu
Profilaktyka swoista HBV
szczepionka otrzymywane metodą rekombinacji wirusowego DNA w komórkach drożdży
Rekombinowane Engerix B, HB-Vax-II, GEN-HEVAC B
Plazmatyczne HEPTAVAC B, HEVAC B
Należy pamiętać że wirusowe zapalenia wątroby w Polsce podlegają obowiązkowej hospitalizacji.
Kandydaci do pracy w służbie zdrowia powinni mieć oznaczony HBsAg a w miarą możliwości także przeciwciała anty-HBs
i anty-HBc
1