Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości 1974-07-11, C 8/74
Procureur du Roi przeciwko Benoit i Gustave Dassonville
Opubl: OETS 2002, poz. 40
Teza:
1. Wszystkie przepisy państwa członkowskiego, które mogą ograniczyć, bezpośrednio lub pośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie, handel wewnątrzwspólnotowy, należy uznać za środki o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych.
2. W braku wspólnotowego systemu gwarantującego konsumentom autentyczność pochodzenia produktu, państwo członkowskie może wydać przepisy, które zapobiegną nieuczciwym praktykom w tym zakresie, pod warunkiem, że będą one racjonalne i nie będą stanowiły środka arbitralnej dyskryminacji lub ukrytego ograniczenia handlu między państwami członkowskimi.
3. Porozumienie wyłącznej dystrybucji podlega zakresowi zastosowania art. 85 [81] TWE, jeżeli w sposób faktyczny lub prawny ogranicza import produktów z innych państw członkowskich na terytorium podlegające ochronie przez podmioty inne od wyłącznego importera.
4. Porozumienie wyłącznej dystrybucji może niekorzystnie wpłynąć na handel między państwami członkowskimi i może skutkować ograniczeniem konkurencji, jeżeli koncesjonariusz może zakazać importu równoległego z innych państw członkowskich na terytorium objęte umową przy użyciu jej postanowień oraz przepisów prawa krajowego, które nakładają wymóg używania wyłącznie określonego dowodu autentyczności pochodzenia. W celu ustalenia, czy taka sytuacja ma miejsce, należy wziąć pod uwagę nie tylko prawa i obowiązki wynikające z postanowień porozumienia, ale także kontekst gospodarczy i prawny, w którym są one usytuowane oraz, w szczególności, możliwość istnienia podobnych porozumień zawartych między tym samym producentem i koncesjonariuszami ustanowionymi w innych państwach członkowskich. Elementem, który także należy uwzględniać, jest występowanie różnic w poziomie cen między państwami członkowskimi.
Uzasadnienie:
Podstawy wyroku:
1. Zarządzeniem z 11.1.1974 r., [...], Tribunal de Premiere Instance w Brukseli przedłożył na podstawie art. 177 [234] TWE wniosek o wydanie orzeczenia wstępnego w sprawie interpretacji art. 30 [28], 31 [uchylony], 32 [uchylony], 33 [uchylony] oraz 85 [81] TWE w odniesieniu do wymogu przedłożenia urzędowego dokumentu wystawionego przez rząd państwa eksportera dla produktów opatrzonych geograficzną nazwą pochodzenia.
Zastosowanie art. 30 [28] TWE
2. Pierwsze pytanie dotyczy tego, czy przepis krajowy zakazujący importu towarów posiadających oznaczenie pochodzenia, ale bez urzędowego dokumentu wydanego przez rząd państwa eksportującego, który potwierdzałby ich prawo do korzystania z takich oznaczeń, stanowi środek o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych w rozumieniu art. 30 [28] TWE.
3. Pytania podniesiono w związku z postępowaniem karnym wszczętym w Belgii przeciwko handlowcom, którzy w sposób zgodny z prawem nabyli partię whisky znajdującą się w wolnym obrocie we Francji. Whisky została sprowadzona do Belgii bez certyfikatów pochodzenia, wystawianych przez brytyjskie organy celne, co było sprzeczne z odpowiednimi przepisami belgijskimi.
4. Z akt sprawy oraz przesłuchania stron wynika, że uzyskanie takiego dokumentu przez handlowca, który chce sprowadzić do Belgii szkocką whisky znajdującą się w swobodnym obrocie we Francji, jest w sposób istotny utrudnione, w przeciwieństwie do podmiotu bezpośrednio importującego whisky z kraju producenta.
5. Wszystkie przepisy regulujące zasady handlu przyjęte przez państwo członkowskie, które mogą utrudnić, bezpośrednio lub pośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie, handel
wewnątrzwspólnotowy, należy uznać za środki o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych.
6. W braku rozwiązania na poziomie wspólnotowym, które gwarantowałoby autentyczność pochodzenia produktów, podjęcie przez państwo członkowskie środków mających zapobiegać
nieuczciwym praktykom tego rodzaju, uzależnione jest to od tego, czy takie środki są rozsądne oraz czy wymagany sposób udowodnienia pochodzenia nie utrudnia handlu między państwami członkowskimi i, w konsekwencji, czy jest dostępny dla wszystkich obywateli Wspólnoty.
7. Nawet bez konieczności badania, czy taki środek może być uzasadniony na podstawie art. 36 [30] TWE, nie mogą one, w żadnym przypadku, na mocy zdania drugiego tego przepisu, stanowić środka arbitralnej dyskryminacji lub ukrytego ograniczenia w handlu między państwami członkowskimi.
8. Może tak być w przypadku formalności wymaganych przez państwo członkowskie w celu udowodnienia pochodzenia produktu, którym sprostać będą mogli, bez poważniejszych trudności, jedynie bezpośredni importerzy.
9. Wymóg posiadania certyfikatu pochodzenia, którego uzyskanie jest trudniejsze dla importerów autentycznego produktu wprowadzonego na rynek w normalny sposób w innym państwie członkowskim, niż dla importującego ten sam produkt bezpośrednio z państwa pochodzenia, stanowi zakazany przez Traktat środek o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych.
Zastosowanie art. 85 [81] TWE
10. Drugie pytanie dotyczy tego, czy umowa, której skutkiem jest ograniczenie konkurencji, i która niekorzystnie wpływa na handel między państwami członkowskimi, rozważana wraz z przepisem prawa krajowego dotyczącym certyfikatów pochodzenia, jest ważna, jeżeli uprawnia ona wyłącznego importera do wykorzystywania tego przepisu celem przeciwdziałania importowi równoległemu, lub która nie zabrania mu takiego zachowania.
11. Umowa wyłącznej dystrybucji podlega zakazowi z art. 85 [81] ust. 1 TWE, jeżeli, czy to pod względem prawnym czy faktycznym, ogranicza import produktów z innych państw członkowskich na chronione terytorium przez podmioty inne niż wyłączny importer.
12. Umowa wyłącznej dystrybucji może negatywnie wpłynąć na handel wewnątrz wspólnotowy i może wywoływać skutek ograniczający konkurencję, jeżeli koncesjonariusz może przeciwdziałać importowi równoległemu z innego państwa członkowskiego na terytorium objęte umową poprzez wykorzystanie postanowień umowy oraz przepisów prawa krajowego przewidujących obowiązek korzystania z określonych dowodów autentyczności pochodzenia.
13. W celu rozstrzygnięcia tej kwestii, należy uwzględnić nie tylko prawa i obowiązki wynikające z postanowień umowy, ale także jej kontekst ekonomiczny i prawny, w szczególności, możliwość istnienia podobnych umów między tym producentem a licencjobiorcami prowadzącymi działalność w innych państwach członkowskich.
14. W związku z powyższym, utrzymywanie na terytorium jednego państwa członkowskiego cen znacząco wyższych od cen w innym państwie członkowskim może prowadzić do zbadania, czy umowa wyłącznej dystrybucji wykorzystywana jest w celu uniemożliwienia importerowi uzyskiwania certyfikatu pochodzenia produktu, wymaganego przez przepisy prawa krajowego.
15. Jednakże, fakt, że umowa tylko upoważnia koncesjonariusza do wykorzystywania takiego przepisu prawa krajowego lub nie zakazuje mu tego, nie wystarcza sam w sobie do uznania umowy za nieważną.
Miejsca publikacji:
OETS 2002, poz. 40
Dodatkowe informacje:
Procureur du Roi przeciwko Benoit i Gustave Dassonville