Akademia Wychowania Fizycznego
Józefa Piłsudskiego
w Warszawie
Zakład Fizjologii
Sprawozdanie z ćw. nr 5
„Ocena wydolności fizycznej z wykorzystaniem wartości maksymalnego pochłaniania tlenu (Vo2max):
Metodą pośrednią wg Astranda,
- Metodą pośrednią wg Margarii.
WPROWADZENIE
Potencjał tlenowy, czyli maksymalne zużycie tlenu określa wydolność układu
oddechowego, krążenia oraz mięsni szkieletowych, jest zależne od wielu czynników:
wieku,
płci,
wytrenowania,
rozwoju fizycznego.
Ilość pochłanianego tlenu oraz kontrola jego zużycia ( poprzez specyficzny typ
oddychania ) jest bardzo ważnym wyznacznikiem dla trenera, szczególnie w treningu
wytrzymałościowym oraz w predyspozycjach danego osobnika do uprawiania określonej
dyscypliny ( konkurencji ). Potencjał tlenowy zawodnika określa wydolność fizyczną
(wytrzymałość). Potencjał ten jest ograniczony zdolnością transportu tlenu wewnątrz
organizmu danej osoby. Wysoka wydolność tlenowa jest nie tylko istotna w treningu, ale
przed i po nim, dla umożliwienia szybszej regeneracji. Ta szybka regeneracja pozwala na
skracanie przerw wypoczynkowych i na podjęcie pracy z większą intensywnością. W
wyniku krótszych przerw odpoczynkowych może być zwiększona ilość powtórzeń
umożliwiająca tym razem wzrost wielkości obciążenia. Wydolność tlenowa jest sprzężona
z wydolnością układu oddechowego i zależy też od właściwego oddychania, musi być
wykonywane głęboko, rytmicznie i z aktywnym wydechem. Wysoka wydolność tlenowa
przenosi się pozytywnie na aktywność beztlenową. Poprawiając swoją tlenową wydolność
zawodnik poprawia też swoją wydolność beztlenową. Poprzez to będzie mógł intensywnie
pracować dłużej i szybciej się zregeneruje. Wysoka wydolność tlenowa stabilizuje
również szybkość. Przyjmuje się, że udział składnika tlenowego wzrasta w miarę wzrostu
dystansu i obniżenia się intensywności.
CEL ĆWICZENIA
Ocena wydolności fizycznej z wykorzystaniem maksymalnego pochłaniania tlenu
(Vo2max) metodą:
pośrednią wg Astranda,
pośrednią wg Margarii.
MATERIAŁ I METODY BADAŃ
Materiał stanowiło pięciu studentów II roku AWF Warszawa z Wydziału
Wychowania Fizycznego:
Lp. |
Imię i nazwisko |
Wiek |
Wysokość ciała m |
Masa ciała kg. |
Aktywność ruchowa |
1. |
Witold Kuś |
20 |
1,77 |
70 |
Trenował tekwondo |
2. |
Paweł Lewandowski |
20 |
1,79 |
68 |
Trenował pływanie, obecnie skoki. |
3. |
Hubert Stablewski |
21 |
1,86 |
79,5 |
Trenował żeglarstwo |
4. |
Adam Kiełczewski |
21 |
1,88 |
73 |
Trenował siatkówkę |
5. |
Piotr Krauze |
20 |
1,74 |
75 |
------------- |
Do przeprowadzenia poniższych testów potrzebne nam były takie przyrządy jak: metronom, stopień o wys. 40 cm., stoper, cykloergometr, sport-tester.
Metody badań:
- pośrednią wg Astranda,
pośrednią wg Margarii.
TEST ASTRANDA
Próba polega na 5-minutowej pracy wykonywanej na cykloergometrze przy
indywidualnym obciążeniu (W) dla każdego badanego, aby podczas próby uzyskać częstość
skurczów w okresie steady- state w przedziale 120 - 170 uderzeń serca na minute (najlepiej
na poziomie około 130 - 150 uderzeń na minutę).
Tętno mierzymy w 3, 4 i 5 minucie pracy. Jeżeli intensywność nie jest zbyt duża, tętno już po
około 3-4 minutach osiąga stan równowagi. Zwykle tętno w 4, 5, 6 lub 5, 6, 7 minucie jest
zbliżone ( wartości te nie różnią się więcej niż 4 uderzenia na minutę ), wtedy to badany
osiągnął okres równowagi funkcjonalnej. Wynik uzyskany w trzech pomiarowych minutach
służy nam, do obliczenia wartości średniej tętna na minutę. Średnie tętno z okresu równowagi
jest podstawą do dalszych obliczeń z nomogramu.
Tętno mierzymy za pomocą sport - testera.
TEST MARGARII
Próba polega na określeniu maksymalnego zużycia tlenu na podstawie dwóch
pomiarów tętna mierzonych w warunkach wysiłku submaksymalnego. Test polega na
wchodzeniu na stopień o wysokości 40 cm. W próbie tej wykonuje się dwa kolejne wysiłki:
pierwszy wykonywany w rytmie 15 wejść na minutę,
po przerwie 20 - 30 minut drugie wejście w rytmie 25 wejść na minutę.
W czasie wchodzenia w ostatnich 10 sekundach każdej minuty rejestrujemy częstość tętna.
W tej próbie do mierzenia tętna używamy sport - testera. Pomiar tętna z okresu równowagi
funkcjonalnej (po około 5 -7 minutach pracy I i II) i obliczenie jej średniej wartości stanowi
podstawę do odczytania z nomogramu wartości Vo2max badanej osoby. Znając ciężar ciała
badanego obliczamy maksymalne zużycie tlenu w wartościach bezwzględnych.
WYNIKI
TEST ASTRANDA
Wyniki podczas wykonywania próby:
Badany |
Wartość obciążenia (W) |
5 minuta |
6 minuta |
7 minuta |
Średnia wartość tętna |
Piotr Krauze |
100 |
125 |
128 |
131 |
128 |
Paweł Lewandowski |
100 |
130 |
139 |
137 |
135 |
Adam Kiełczewski |
150 |
136 |
138 |
139 |
138 |
Witold Kuś |
150 |
123 |
125 |
123 |
124 |
Hubert Stablewski |
150 |
146 |
149 |
149 |
148 |
Maksymalne zużycie tlenu odczytujemy z nomogramu Astranda - Rryhminga, mnożąc przez
współczynnik korekcyjny (dla naszego wieku współczynnik ten wynosi 1,00 więc wyniki
pozostaną bez zmian).
P. Krauze 2,9 max zużycie tlenu l/min
P. Lewandowski 2,6 max zużycie tlenu l/min
A. Kiełczewski 3,7 max zużycie tlenu l/min
W. Kuś 4,6 max zużycie tlenu l/min
H. Stablewski 3,3 max zużycie tlenu l/min
Wartości Vo2max w ml/kg x min w zależności od Vo2max i ciężaru ciała badanego:
P. Krauze 39
P. Lewandowski 38
A. Kiełczewski 51
W. Kuś 67
H. Stablewski 41
Zgodnie z klasyfikacją wydolności na podstawie pomiarów maksymalnego zużycia tlenu
badani uzyskali następujące wyniki:
P. Krauze mała
P. Lewandowski bardzo mała
A. Kiełczewski średnia
W. Kuś bardzo wysoka
H. Stablewski mała
Próba przebiegała bez komplikacji. Jednak na wyniki mógł mieć wpływ brak snu lub wysiłek
fizyczny wykonany poprzedniego dnia. Trzeba również wspomnieć, że A. Kiełczewski i
W. Kuś wykonywali badanie po przeprowadzeniu wcześniej próby pośredniej wg Margarii.
TEST MARGARII
Próba I
Badany |
5 minuta |
6 minuta |
7 minuta |
Średnia wartość tętna |
|
Adam Kiełczewski |
125 |
116 |
120 |
120 |
|
Witold Kuś |
117 |
114 |
114 |
115 |
|
Piotr Krauze |
130 |
125 |
125 |
127 |
|
Paweł Lewandowski |
125 |
130 |
130 |
128 |
|
Hubert Stablewski |
130 |
127 |
125 |
127 |
Próba II
Badany |
5 minuta |
6 minuta |
7 minuta |
Średnia wartość tętna |
Adam Kiełczewski |
130 |
130 |
130 |
130 |
Witold Kuś |
134 |
136 |
137 |
136 |
Piotr Krauze |
164 |
166 |
171 |
167 |
Paweł Lewandowski |
150 |
160 |
160 |
157 |
Hubert Stablewski |
148 |
148 |
147 |
148 |
Otrzymane dane nanosimy na nomogram do obliczania maksymalnego zużycia tlenu na 1 kg wagi ciała.daje to nam następujące wyniki:
Badany |
Wskaźnik wydolności fizycznej |
Maksymalne zużycie tlenu w 1 minucie |
Adam Kiełczewski |
>70 |
Ok. 6,2 |
Witold Kuś |
65 |
4,6 |
Piotr Krauze |
42 |
3,1 |
Paweł Lewandowski |
48 |
3,3 |
Hubert Stablewski |
60 |
4,8 |
Dla A. Kiełczewskiego nie starczyło skali na nomogramie więc nie jesteśmy w stanie określić
dokładnego max. zużycia tlenu. P. Krauze, H. Stablewski i P. Lewandowski wykonywali
próbę po wcześniejszym wykonaniu próby pośredniej wg Astranda. Badanie przeprowadzane
było przy otwartym oknie co mogło wypaczyć wyniki.
WNIOSKI
Wszystkie osoby, które poddały się próbom mającym ocenić ich wydolność fizyczna
uzyskały wyniki w granicach normy oprócz jednego wyniku A. Kiełczewskiego który
przekroczył normę.
Maksymalne zużycie tlenu w dużym stopniu i wiarygodnie odzwierciedla ogólną wydolność
układu oddechowego, krążenia, stanu mięśni szkieletowych. Badanie stanu wytrenowania
pozwala między innymi kontrolować skuteczność stosowanych bodźców treningowych i
dalej oceniać stan wytrenowania. Dotyczy to szczególnie manipulacji treningiem gdzie w
okresie stosowania treningu uzyskuje się na ogół znaczny przyrost maksymalnego pułapu
tlenowego (o ok. 20 - 30 %). Metoda ta może być diagnostyczna w przypadku ludzi dobrze
wytrenowanych, kiedy w miarę kontynuowania treningu przyrost wydolności ogólnej jest
niewielki.
BIBLIOGRAFIA
1. Malarecki I.: zarys fizjologii wysiłku i treningu.
2. Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego.
Wykonanie:
Piotr Krauze
----------------