Antropologia:zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społecznościach lokalnych oraz jego życiemAntropo
metria pochodzi od dwóch greckich słów anthropos=człowiek, metro=miara, zespół technik stosowanych w badaniach
antropologicznych.Antropometria jest jedną z metod badawczych antropologii, zajmuje się pomiarem i opisem ciała lu
dzkiego. Do jej zadań zalicza się także wstępne opracowanie zgromadzonych materiałów pomiarowych i obserwacyjn
ych.Podział antropometrii ze względu na przedmiot pomiaru. Wyróżnia się działy:-kraniometria:zajmuje się pomiara
mi czaszki;-osteometria:pomiar kości;-kefalometria:pomiar głowy;-somatometria:pomiar ciała z wyjątkiem głowy.Ant
roposkopia: opis takich cech ludzkiego ciała, których nie można ująć metrycznie.wyróżniamy w antroposkopii jej nas
tępujące działy:-kranioskopia:zajmuje się opisem czaszeczki,-osteoskopia:opis pozostałych kości szkieletu,-cefaloskop
ia:opis głowy,-somatoskopia:opis ciała[poza głową]płaszczyzny ludzkiego ciała:Pł.strzałkowa-przechodzi przez linię
środkową przednią i tylną, dzieląc ciało na dwie połowy - prawą i lewą. Także wszystkie równoległe do tej płaszczyz
ny nazywamy strzałkowymi, a mogą one przebiegać przez linie równoległe do środkowych. Pł.frontowa-przechodzi p
rzez oś.podłużną ciała prostopadle do pł.strzałkowej, dzieląc ciało na część przednią i tylną. Również wszystkie równ
oległe do niej nazywamy pł.czołowymi.Pł.poprzeczna-przebiega prostopadle do pł.strzałkowej i czołowej, dzieląc cia
ł na górną i część dolną.Osie ciała:-osie pionowe zwane długimi,-osie poprzeczne zwane poziomymi,-osie strzałkowe.
linie w osi poziomej ciała:1.Linia górna piersiowa, zwana także linią rękojeści mostka-biegnie prze górny brzeg ręk
ojeści mostka.2.Linia dolna piersiowa-zwana linią trzonowo-mostkową-biegnie prze dolny brzeg trzonu mostka rów
nolegle do podstawy.3.Linia pępkowa-biegnie prze środkowy punkt pępka równolegle do podstawy.4.Linia grzebieni
owo-miednicza-biegnie stycznie do najwyżej położonych punktów grzebieni kości biodrowych.5.Linia podłopatkow
a-biegnie prze dolny kąt łopatek.Linie w osi pionowej ciała:1.Linia środkowa przednia-biegnie w środku ciała, po p
rzedniej powierzchni, od wierzchołka głowy poprzez mostek, spojenie łonowe do podstawy.2.Linia środkowa tylna-
odpowiada linii przedniej, biegnie na tylnej pow.ciała od wierzchołka głowy, przez środek wyrostków kolczystych kr
ęgów do podstawy.3.Linia mostkowa-jest linią symetryczną i parzystą, biegnie pionowo przy mostku po jego prawej
i lewej stronie.4.Linia przymostkowa-jest linią symetryczną i parzystą, biegnie pionowo od góry ku dołowi w połow
ie odległości między linią mostkową i sutkową.5.Linia sutkowa-jest linią symetryczną i parzystą, biegnie pionowo o
d góry ku dołowi przez brodawkę sutkową.6.Linia łopatkowa-jest linią symetryczną i parzystą, biegnie pionowo od
góry ku dołowi na tylnej powierzchni ciała prze dolny kąt łopatki przy swobodnie opuszczonej górnej kończynie.7.Li
nia pachowa przednia-wychodzi ze skórnej fałdy tworzącej dół pachowy i biegnie pionowo w dół wzdłuż jego przed
niego brzegu.8.Linia pachowa środkowa-biegnie pionowo w dół od najwyższego zagłębienia dołu pachowego.9.Lin
ia pachowa tylna-wychodzi od skórnej fałdy zamykającej dół pachowy od strony tylnej i biegnie pionowo w dół.
Kończyny dolne:2.Akropodion[ap]-najbardziej ku przodowi wysunięty punkt stopy,zwykle na czubku jej pierwszego
lub drugiego palca.Punkt parzysty-pom.dł.stopy.13.EPICANDYLION LATERALIS[epl] - położony na nadkłykciu
bocznym kości udowej najbardziej bocznie-pom.szer.nasady dalszej k.udowej oraz pomiary ergonomiczne.14.EPI
CANDYLION MEDIALIS[emp]-położony na nadkłykciu przyśrodkowym kości udowej najbardziej przyśrodkowo-
pom.szer.nasady dalszej k.udowej oraz pomiary ergonomiczne.24.MALLEOLARE INTERNUS[mlf]-leży na kost
ce bocznej kości strzałkowej najbardziej bocznie-szerokość dalszej nasady podudzia i jednej z wysokości stopy.25.
MALLEOLARE TIBIALE[mlt]-leży na kostce przyśrodkowej kości piszczelowej najbardziej przyśrodkowo-pom.sz
er.nasady dalszej podudzia. 29.METATARSALE FIBULARE[mtf]-leży na bocznym brzegu stopy w miejscu odp
owiadającym połączeniu kości śródstopia i palców - pomiar szerokości stopy i niektórych jej długości.30.METETA
RSALE TIBIALE[mtt]-leży na przyśrodkowym brzegu stopy w miejscu odpowiadającym połączeniu kości śródstopi
a i palców-szerokość stopy i niektórych jej długości.40.Pternion[pte]gr.pterna=pięta-punkt wysunięty najbardziej k
u tyłowi na guzie piętowym/tuber calcanei/przy obciążonej stopie.Położony na obu kończynach dolnych-pom.długośc
i stopy.46.Surale[sur]-najbardziej do tyłu wysunięty punkt na łydce-specjalne pom.łydki/na wysok. jej uwypuklen
ia/52.Tibiale[ti]łac.tibia=piszczel-znajduje się na brzegu przyśrodkowym górnej nasady kości piszczelowej-pom.dł.u
da i podudzia.54.Trochanterion[tro]-gr.trochanter=obracać,kręcić -leży na najwyższym brzegu krętarz wielkiego k
ości udowej/trochanter maior femoris/. Położony na obu kończynach dolnych ,służy do wyznaczenia jednego z pom
arów dł.kończyny dolnej oraz dł.uda,a także szer.bioder.
Tułowia i ciała:1.Akromion[a]-punkt na najbardziej bocznie wysuniętym brzegu wyrostka barkowego.Punkt parzysty
-pom.szer.barków.6.Basis [B]-leży w miejscu przecięcia linii środkowej ciała z podstawą,płaszczyzną na której stoimy
.7.Cervicale[c]łac.Cervix=szyja-najbardziej ku tyłowi wysunięty punkt na wyrostku kolczystym VII kręgu szyjnego-p
om.dł.odcinków kręgosłupa.18.ILIOCRISTALE[ic]leży najbardziej bocznie na brzegu grzebienia kości miedniczej w
linii pachowej środkowej-pom.szer.bioder. 19.ILIOSPINALE[is]-leży na kolcu biodrowym przednim górnym-pom.
szer.miednicy.20.INFRASTERNALE[ist]-leżu u podstawy wyrostka mieczykowatego mostka w lini środkowej ciała p
rzedniej-pom.dł.mostka,dł.różnych odcinków kl.pier.33.OMPHALION[om]-punkt środkowy pępka .45.Supraster
nale[sst]łac.supra=nad,sternum=mostek-leży na górnym grzebieniu wcięcia jarzmowego rękojeści mostka w linii środ
kowej przedniej-pom.dł.tułowi oraz klatki piersiowej.49.Thelion[th]gr.thele=brodawka sutkowa-znajduje się w pun
kcie centr.brodawki sutkowej.50.Thoracalaterale[thl]-leży na zew.pow.żeber,najbardziej bocznie na wysokości pun
ktu xiphoidale. Punkt parzysty-pom.szer.kl.pier.51.Thoracospinale[ths]-leży na wyrostku kolczystym kręgu piersiow
ego na poziomie punku xiphoidale-pom.głęb.kl.pier.55.Vertex[V]-gr.koryphe=szczyt-najwyższy punkt głowy przy u
stawieniu jej w poz.frankfurckiej - pom.wys.ciała oraz dł.niektórych jego odcinków.56.Xiphoidale[xi]-leży na prze
dniej pow.mostka w miejscu połączenia jego trzonu z wyrostkiem mieczykowatym w linii środkowej ciała przedniej-sł
uży do wyzn.jednego z pomiarów głębokości kl.pier. oraz niektórych jej specjalnych wymiarów.
1.Pomiary Głowy:3.Alare[al]-łac.słowo ala=skrzydło-najbardziej bocznie wysunięty punkt skrzydeł nosa.Punkt parzyst
y- pom.szer.nosa.8.Cheilion[ch] gr.Kheilos=warga-leży w kącie szpary ustnej w miejscu zejścia się wargowej czerwie
ni górnej i dolnej.Punkt parzysty-pom.szerokości ust.12.Euryon[eu]-najbardziej bocznie położony pkt na części mózg
owej głowy lub czaszki-pom.szer.głowy lub czaszki.15.GLABELLA[g]-leży na kości czołowej pomiędzy łukami nad
brwiowymi w środkowej lini czoła-pom.dł.głowy-części mózgowej głowy i czaszki.16.GNATHION[gn]-leży na dol
nym brzegu żuchwy w linii środkowej czoła-pom.dł.twarzy17.GONION[go] - leży na kącie żuchwy w miejscu przech
odzenia linii brzegu dolnego gałęzi w linie brzegu dolnego żuchwy - pom.dolnej szer.twarzy.21.INION[i]-leży na guz
owatości potylicznej zew w miejscu przecięcia linii środkowej tylnej z linią łączącą kresy karkowe górne-pom.dł.głow
y i różnych jej odcinków.22.LABIALE INFERIOR[li]-leży na granicy czerwieni wargowej wargi dolnej w lini środ
kowej przedniej-wysokość czerwieni wargowej.23.LABIALE SUPERIOR[ls]-leży na granicy czerwieni wargowej g
órnej w lini środkowej przedniej-wysokość czerwieni wargowej.
2.Pomiary głowy:31.METOPION[m]-leży na kości czołowej w miejscu przecięcia linii środkowej przedniej z linią
łączącą największe wypukłości guzów czołowych-obwód głowy.32.NASION[n]-leży na połączeniu kości nosowych i
czołowych w linii środkowej przedniej-pom.dł.nosa.34.OPISTHOCRANION[op]-najdalej występujący ku tyłowi
pkt części mózgowej głowy lub czaszki w linii środkowej tylnej-pom.dł.części mózgowej głowy lub czaszki. 39.Pro
nasale[prn]łac.pro=naprzód,nasus=nos- leży na granicy linii grzbietowej nosa
i jego podstawy w linii środkowej przedniej powszechnie nazywa się to czubek nosa-służy do wyznaczania wystawie
nia nosa i jego specjalnych pomiarów.42.Stomion[sto] gr.stoma=usta-przy zamkniętych wargach na przecięciu lini ł
ączącej zwarte wargi górną i dolną i linią środkową przednią-pom.różnych odcinków twarzy.44.Subnasale[sn]łac.su
b=pod,nasus=nos-leży na granicy wargi górnej i przegrody nosowej w linii środkowej przedniej-pom.dł.nosa.53.Tra
gion[t]-gr.tragos=kozioł - leży na górnym brzegu guzka ucha,zwany Ragus.Punkt parzysty-pom.wysokości głowy, w
yznaczenia pł.poziomej frankfurckiej.57.Zygion[zy]gr.zygon=jarzmo,punkt położony najbardziej bocznie na łuku
jarzmowym.Punkt parzysty-pom.szer.twarzy.
1.Kończyny górne:4.Axilare anterior[axa]-najwyższy punkt na skośnym łuku,który tworzy ścięgno mięśnia piersioweg
o wielkiego[musculus pectoralis moior],przy czym kończyna górna winna być swobodnie opuszczona wzdłuż tułowia.Pu
nkt parzysty-pom.pachowej dł.kończyny górnej oraz różnych łuków.5.Axilare posteriori [axp]-najwyższy punkt na
skórnym łuku,który tworzy dolny brzeg mięśnia obłego większego[musculus teres maior],przy czym kończyna górna w
inna być swobodnie opuszczona wzdłuż tułowia.Punkt parzysty- pom.pachowej dł.kończyny górnej.9.Cubitale lateral
e[cl]-leży na nadkłykciu bocznym(zew.)kości ramiennej najbardziej bocznie-pom.szer.nasady dalszej ramienia.10.Cu
bitalemediale[cm]-leży na nadkłykciu przyśrodkowym(wew.)kości ramiennej-pom.szer.nasady dalszej ramienia.11.D
aktylion[da]-najdalej dystalnie położony punkt na opuszce palca ręki,zwykle jako daktylion 1 2 3 4 5-pom.dł.poszegól
nych palców oraz dł.ręki.26.METACARPALE MEDIALE[mm]-leży na bocznej pow.palca pierwszego na wys.wyp
ukłości główki kości śródręcza-pom.szerokości ręki.27.METACARPALE RADIALE[mr]-najbardziej bocznie położ
ony pkt na powierzchni bocznej dłoni na wys.stawów śródręczno-paliczkowych po str.kości promieniowej -szer.dłoni.
2.Kończyny górne:28.METACARPALE URNALE[mu]-najbardziej bocznie położony pkt. na bocznej pow.dłoni na
wysokości stawów śródręczno-paliczkowych po str.kości łokciowej-pom.szer.dłoni i ręki. 35.PHALANGION[ph]-
pkt.bliższej główki na grzbietowej stronie pierwszego paliczka palców- pom.niektórych odcinków dłoni oraz dł.palc
ów.41.Radisle[r]łac.radius=kość promieniowa leży na górnym brzegu główki kości promieniowej przy kończynie górn
ej swobodnie opuszczonej.Wyst.na obu kończynach- pom.dł.ramienia i przedramienia.43.Stylion[sty]gr.stylos=rylec
-leży na szczycie wyrostka rylcowatego kości promieniowej/proces sus styloideus radii/.Położony na obu kończynach
górnych-pom.dł.przedramienia ręki, dłoni z nadgarstkiem.47.Supracarpale radiale[spr]-leży na bocznej krawędz
i wyrostka rylcowatego kości promieniowej/proces sus styloideus radii/.Położony na obu kończynach górnych-pom.sz
er.dalszej nasady przedramienia.48.Supracarpale ulnare[spu]-leży na bocznej krawędzi wyrostka rylcowatego ko
ści łokciowej/proces sus styloideus ulnae/. Położony na obu kończynach górnych-pom.szerokości dalszej nasady
przedramienia.