Barbara Szacka - Wprowadzenie do socjologii
1.Kiedy i za czyją sprawą socjologia zaczęła przybierać dyscyplinę naukową?
Pierwsza połowa XIX w, August Comte
2.Wymień 3 cechy przedsocjologicznej refleksji teoretycznej różniącej ją od naukowej wiedzy socjologicznej.
-Normatywny i finalistyczny punkt widzenia
-utopijne projekty, jak powinno być a nie jak jest
-koncentracja uwagi na państwie i władzy
3.Wymień i opisz 3 postacie woluntaryzmu wyróżnione przez Szacką.
-Rządzący może wszystko, jeżeli tylko ma na to ochotę. Postać dobrego i mądrego władcy
-Rzeczywistość jest nieprzewidywalna, ponieważ człowiek został obdarzony wolną wolą i może robić, co chce
-Wiara w Opatrzność i jej interwencje w życie ludzkie
4.Wymień wyróżnione prze Szacką rewolucje w dziejach wiedzy o społeczeństwie
-oddzielenie porządku ludzkiego od porządku natury
-oddzielenie porządku społecznego od politycznego
-stworzenie nauki o społeczeństwie
5.Wymień 2 postacie wiedzy przedsocjologicznej o zjawiskach społecznych
Wiedza potoczna i wiedza naukowa
6.Zinterpretuj przysłowia:
1) jeśli wejdziesz między wrony musisz krakać tak ja one - konieczność konformizmu
2)kruk krukowi oka nie wykole - solidarność grupowa
3)gdy kota nie czują myszy tańcują - wiedza o roli władzy w utrzymaniu porządku w społeczeństwie
7.Co to jest stereotyp?
Zapis wiedzy ułomnej, której ułomność jest konsekwencją ograniczonych możliwości ludzkiego systemu poznawczego
8.Jakie 3 pośrednio uznawane cechy do zagadnień społecznych wyróżnia naukowe podejście?
-Niezadowolenie się samym opisem. Dążenie do wyjaśnienia na podstawie istniejących teorii
-uczeni muszą przestrzegać reguł postępowania badawczego
-neutralność i niewartościowanie
9.Podaj definicje teorii socjologicznej wg Sztompki
Dominacja orientacji humanistycznych w ostatnich dziesięcioleci nie oznacza eliminacji z niej innych, scjentystycznie zorientowanych nurtów. Socjologia była, jest i najpewniej pozostanie nauką, w której współwystępują wielorako zróżnicowane orientacje teoretyczne. Oto cztery możliwe reakcje na tę sytuację (Sztompka 1985: 40-41)
Nihilizm(zakwestionowanie wartości socjologii i odmówienie jej miana nauki)
Dogmatyzm(pełna akceptacja jednej i tylko jednej orientacji.)
Programowy elektywizm(uznanie, że każda z perspektyw teoretycznych pozwala dojrzeć inne strony rzeczywistości społecznej i poznać inne jej aspekty. Słuszne jest więc korzystanie ze wszystkich.)
Twórcza rekonstrukcja( poszukiwanie syntezy rozmaitych perspektyw)
„wszelki zespół założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych, abstrakcyjnych pojęć oraz ogólnych twierdzeń o rzeczywistości społecznej, mający dostarczać wyjaśnienia dostępnej wiedzy opisowej na jej temat oraz ukierunkowywać dalsze badania" (Sztompka 1985: 12).
10.Wymień reguły postępowania badawczego
-wyraźne określanie badanego problemu
-staranne zbieranie danych i umożliwianie wglądu w nie innym badaczom
-odróżnianie twierdzeń od domysłów, stopień ogólności
11.”Aby socjologia mogła sie nadawać, jako dyscyplina naukowa...” Dokończ zdanie
„...Niezbędny był nowy sposób myślenia o społeczeństwie”
12.Jakie 3 podstawowe reguły postępowania naukowego określił Comte?
-badać fakty i tylko fakty
-szukać między nimi związków
-ustalać prawa
13.Dokonaj rozróżnienia przyrodoznawstwa od humanistyki
Przyrodoznawstwo: zainteresowanie - świat natury
Humanistyka: zainteresowanie - świat, który jest tworem człowieka, świat kultury