0320

'VI. u.

EUDOKSYA (m. DYTRYK I).

303

Dreny i Wettynu trzej jej wnukowie: Albrecht, Konrad i Otton III¹); dając najmłodszemu z nich wtedy przynajmniej lat czternaście, a więc najstarszemu przynajmniej lat szesnaście, wypadnie, że ojciec ich Konrad I ożenił się co najpóźniej już r. 1261, a zatem urodził się nie później, jak r. 1247; gdybyśmy przyjęli, że Eudo-ksya urodziła się po r. 1238, natenczas musielibyśmy dojść do niemożliwej konkluzyi, że już co najpóźniej w ósmym roku życia (r. 1246) wyszła za mąż, a w dziewiątym stała się matką. Brak imienia Eudoksyi na Kielichu płockim da się zatem wytłomaczyć tylko przypuszczeniem, że w czasie, w którym kielich został sprawiony, wyszła już była za mąż, albo nawet umarła. Z tego powodu należy ją uważać za najstarszą z pośród znanych nam córek Konrada, albowiem trzy inne, na kielichu wymienione, były podówczas jeszcze widocznie pannami i przebywały na dworze ojcowskim. Ponieważ zamęźcie Eudoksyi przypada conajpóźniej na rok 1238, przeto data jej urodzin nie może być późniejszą od r. 1224, gdy zaś na rok 1224 przypadają urodziny jej brata Ziemowita młodszego, a co najpóźniej na lata 1222 i 1223 urodziny dwu jej młodszych sióstr Ludmiłły i Salomei (FI. 12. 13. 14.), przeto jako ostateczną granicę czasu, którą zamknąć należy datę jej urodzin, przyjąć trzeba rok 1221.

Co do daty zaślubin powiedzieć można na pewno tylko tyle, że jest ona wcześniejszą od daty sprawienia kielicha płockiego, nie przekracza zatem roku 1238. Przyjmując, że ślub nastąpił później, nie potrafilibyśmy sobie wytłomaczyć przyczyny pominięcia jej imienia na tymże kielichu. Podana przez Cohna²) data ślubu 1203 r. jest niemożliwą już chociażby z tego względu, że w czasie tym ojciec Eudoksyi nie był jeszcze żonatym (VI. 5.). Zdaniem Perlbacha ³) ślub jej nie mógł się odbyć przed r. 1230; określenie to można nazwać trafnem tylko w przybliżeniu.

O dalszych losach Eudoksyi, a także o dacie jej śmierci, nie znajdujemy nigdzie dokładniejszych wiadomości. Z przytoczonego na wstępie ustępu Geneal. S. Hedw., według której Eudoksya urodziła sześcioro dzieci, wynika, że pożycie jej małżeńskie z Dytrykiem trwało conajmniej lat siedm. Wszakże przyjmując chociażby najwcześniejszą datę zaślubin, i licząc jej, co bardzo prawdopodobna, kilka tylko lat więcej pożycia małżeńskiego ponad owo konieczne siedmiolecie, dojdziemy do wniosku, że dożyła w każdym razie r. 1238, że więc pominięcie jej imienia w napisach na kielichu płockim nie da się usprawiedliwić przypuszczeniem o wcześniej zaszłej śmierci, jeno tylko faktem uprzedniego jej zamążpójścia. Z dat przekazanych w źródłach

0    jej dzieciach nic pewnego nie da się powiedzieć o losach matki. Pierworodny jej syn Konrad zmiera r. 1278, trzeci, Dytryk, templaryusz, wspomniany jest po raz pierwszy w r. 1264, po raz ostatni w r. 1276, czwarty, Otton, kanonik magdeburski, w r. 1288⁴); o drugim, znanym nam minorycie Henryku, wiadomo z Spom. Klar. wrocł.⁵), że zmarł r. 1302. Nie wiadomo jednak, w jakim wieku wystąpili na widownię publiczną, i w jakim wieku pomarli. Gdybyśmy wszakże przyjęli, że Henryk z Breny zmarł jako starzec siedmdziesięcioletni, otrzymamy dlań datę urodzin, a zatem także życia Eudoksyi w r. 1233; ze względu zaś, że pierwszy ślad publicznego jego wystąpienia odnajdujemy dopiero pod r. 1277, a przypuścić nie można, iżby potomek książęcego

1    panującego rodu, spokrewniony z innymi panującymi domami, tak późno dopiero, bo w 44 roku życia doszedł do znaczenia, przeto i z tego powodu przyjąć musimy, że data urodzin jego jest zapewne późniejszą, że zatem Eudoksya dożyła roku 1238.

Dytryk I.

Syn Fryderyka II, z rodu wetyńskiego, hrabia Breny i Wetynu ⁶), zmarł ok. r. 1270 ⁷).

1

Cohn, Stammtafeln tabl. 59. — 2) Ibid. tabl. 59. — 3) Preuss.-Poln. Stud. I. 15. — 4) Cohn, Stammtafeln tabl.

2

59. — 5) Mon. Pol. III. 694. — ⁶) Brena stanowiła uposażenie najmłodszej linii domu wetyńskiego, założonej przez Fryderyka I, syna Konrada Wielkiego, margrabiego Miśnii i Dolnych Łużyc, w czasie, kiedy trzy starsze linie, założone przez trzech

3

innych synów Konrada Wielkiego, Ottona Bogatego, Dytryka {III. 19.) i Henryka I. dzierżyły Miśnią, Dolne Łużyce i hrabstwo

4

wetyńskie. W r. 1217 po śmierci Henryka III, ostatniego potomka trzeciej linii, hrabstwo Wetynu dostało się hrabiom z Breny.

5

Ostatni potomek hrabiów z Breny, Otton III. syn Konrada I, a wnuk Dytryka I i Eudoksyi, odstąpił Wetyn r. 1288 arcybiskupom

6

magdeburskim, a po jego śmierci r. 1290 Rudolf z Habsburga nadał hrabstwo Breny Albrechtowi II, ks. saskiemu. Zestawienie

7

odnośnych dat zob. u Cohna, Stammtafeln tabl. 59. — I) Cohn, ibid. tabl. 59.