12038 IMG65 (9)

228

n>ch. Zasady wykładania pułapek przeciwko wymienionym szkodnikom i wyszukiwania zasiedlonych drzew zostaną podane w następnym rozdziale.

8.5.7. Zwalczanie szkodliwych owadów na plantacjach i w drzewostanach sosnowych

8.5.7.1.    Foliofagi

Wszystkie foliofagi sosny były zwalczane środkami chemicznymi insektycydami, najczęściej o działaniu kontaktowym przez opylanie, opryskiwanie badz zamgławianie drzewostanów z samolotów, helikopterów rzadziej ze sprzętu naziemnego. W 1994 roku w Polsce po raz pierwszy w Europie w czasie zwalczania brudnicy mniszki i innych folio* fagów sosny na tak dużej powierzchni lasów (ok. 1 min ha) odstąpiono od stosowania insektycydów kontaktowych i zastosowano z pełna skutecznością preparat Dimilin zakłócający rozwój owadów oraz biopreparat Foray. Otworzyło to nowy rozdział w technice zwalczania foliofagów. której metody i organizację omawiają podręczniki ochrony lasu.

8.5.7.2.    Kambio- i ksylofagi

Akcje zwalczania szkodników wtórnych sosny są skierowane przeciwko najważniejszym gospodarczo gatunkom „wskaźnikowym”: cctyńcowi większemu, przyplaszczkowi granatkowi oraz smolikowi drągowinowcowi i żerdziance sosnówce. Zwalczanie jest prowadzone za pomocą pułapek oraz ścinania i korowania drzew trocinkowych i drzew opanowanych. Na tych samych pułapkach i drzewach zwalczane są inne gatunki szkodników wtórnych sosny. Metodą uzupełniającą w zwalczaniu cetyńca większego może być zbiór i niszczenie opadłej cetyny w tych drzewostanach, gdzie na 1 nr powierzchni znajduje się więcej niż jedną cetynę.

Drzewa pułapkowe przeciwko cctyńcowi w iększemu wykłada się w myśl tych samych zasad, które dotyczą wykładania drzew pułapkowych kontrolnych. Pułapki winny być okorowane na biało pomiędzy 5 a 25 maja. a kora rozrzucona (jeśli są pod nią larwy) lub spalona (gdy zabieg jest opóźniony, a na pułapkach znajdują się poczwarki lub młode postacie dorosłe). W okresie korowania pułapek należy także okorować inne drzewa (sosny) składowane lub pozostawione w- lcsic. a także świeże wywroty, złomy, odpady i drewno opalowe. Jeśli drewno takie nic zostanie okorowane, to musi być albo opryskane insektycydami, albo wywiezione z lasu na odległość ponad 3 km przed wylotem chrząszczy. Nie spełnienie tych warunków przekreśla efektywność zwalczania cetyńca większego.

Drugą metodą zwalczania, uzupełniającą się z pułapkami, jest wyznaczanie i usuwanie drzew trocinkowych. tj. drzew żywych, ale osłabionych i zasiedlonych przez cetyńca większego. Wyznaczenie drzew trocinkowych następuje w kilka dni później, gdy na drzewach pułapkowych-konlrolnych pojawiają się pierwsze trocinki. Zwykle przypada to na kwiecień. Drzewa trocinkowc wyszukuje się w drzcwoslanch osłabionych różnymi przyczynami. obserwując korony, jak i pnie drzew. Sygnałem osłabienia drzew jest krótkie, rzadkie igliwie o seledynowej barwie, a sygnałem zaatakowania drzewa przez cetyńca, bialordza-wc trocinki gromadzące się w dolnej części strzały i w spękaniach korowiny, a także na pajęczynach i ściółce. Drzewo trocinkowc zaznacza się dwoma zaciosami na wysokości piór-m i na nabiegu korzeniowym drzewa. Drzewa te cechuje się i ewidencjonuje, a w okresie od 5 do 25 maja ścina i koruje. Ponieważ część drzew zasiedlonych przez, cetyńca może być przeoczona w czasie wyznaczania drzew trocinkowych. przeto od połowy maja do połowy czerwca wyszukuje się w drzewostanach, ścina i koruje drzewa zasiedlone przez lego szkodnika. Drzewa te rozpoznaje się po chorobliwym wyglądzie korony (szarzenie, żółknięcie i opadanie igliwia, przerzedzenie igliwia) i odlupywamc kory przez dzięcioły. Drzewa te zwykle zasiedlane są obok cetyńca większego przez smoliki, kornika ostrozębnego, komika sześciozębncgo. a czasami także przez larwy przypłaszczka granatka który jeszcze w roku poprzednim zaatakował drzewo. Z cetyńcem większym jest zwalczany równocześnie cctynicc mniejszy. Trzeba jednak pamiętać, że gatunek ten mc zasiedla drzew pułapkowych równie chętnie jak cctynicc większy, nic daje się też wyznaczyć drzew trocinkowych zasiedlanych tylko przez cetyńca mniejszego (trocinki wysypujące się z otworów w górnej części strzały są trudno dostrzegalne dla obserwatora). Ponadto przy korowaniu drzew zasiedlonych (posusz czynny) w połowie czerwca, te larwy cetyńca mniejszego, które wygryzły w biciu kolebki poczwarkowc. mc zostają zniszczone. Korowanie tych drzew winno więc następować wcześniej, a wszelkie gałęzie i wierzchołki drzew z cięć wiosennych muszą być z lasu wywiezione lub spalone.

Podstawową metodą zwalczania przypłaszczka granatka jest usuwanie drzew opamv wanych - zasiedlonych przez larwy młodociane (drzewa z „czesanymi koronami") lub przez larwy wyrośnięte (drzewa posuszowe). Trzecim sposobem walki są drzewa pułapkowe (rys. 8.143). Wyszukiwanie drzew z. „czesanymi" koronami dokonuje się na podstawie kryteriów opisanych poprzednio, w ciągu całego roku. w czterech terminach, w tych samych drzewostanach: od 15 maja do 15 czerwca (razem z poszukiwaniem posuszu czynnego zasiedlonego przez cetyńce), w pierwszej połowie sierpnia Ikiedy jeszcze larwy przy-plaszczka granatka znajdują się w łyku), w początkach października iwraz z kontrolą ogólną szkodników wtórnych), w końcu zimy (w czasie trzebieży i usuwania posuszu). Drzewa opanowane natychmiast się ścina i koruje. W sierpniu, gdy drzewa są opanowane głównie przez larwy młodociane, a łyko jest białokremowe. wystarczy zdjętą korę rozrzucie, by

Rysunek 8.143

Drzewo pułapkowe do zwalczania przypłaszczka granatka