15360 IMG11 (3)

nych wyrobach nawet duże popękana sęki. częściowo uszkodzona lecz zabezpieczona przed wypadaniem, są ozdobnym elementem płaszczyzny deski lub płyty. Jednak obecność sęków zakłóca równomierny układ słojów, obniża jego mechaniczne i wytrzymałościowe cechy, bardzo utrudnia obróbkę i wykoóczanie. Z drewna z dużymi sakami nie można wykonywać trzonków narzędzi, nóg stołów, krzeseł, półek i innych elementów narażonych na duże obciążenia. Dlatego przydatność drewna do robót stolarskich, jakość tarcicy, deszczułek posadzkowych i innych półfabrykatów ocenia się przede wszystkim według wieść ości. rozmieszczenia, częstości występowania i zdrowotności sęków oraz stopnia ich zrośnięcia z otaczającym drewnem.

Brak dobrego jakościowo drewna sprawia, że stolarzom z coraz większym trudem przychodzi wybranie długich i bezsęcznych półfabrykatów. Dlatego w przemysłowej produkcji stosowane są różne metody łączenia krótkich, bezsęcznych elementów w długie, wytrzymałe krawędziaki i listwy. W zakładach produkujących stolarkę budowlaną w sękatych półfabrykatach wierci się w miejscu sęka płytki otwór o dużej średnicy i płaskim dnie. a następnie wkleja weń korek ze zdrowego drewna (rys. 13). Do tego celu służą zautomatyzowane obrabiarki.

ty*. U. Omwwiw korki wldaiałw w Miajace $ęk»

Zależnie od estetycznych potrzeb użytkownika, a także aktualnie obowiązującej w meblarstwie mody. wzorzysty i urozmaicony rysunek drewna może być albo pożądany i ceniony, albo niepotrzebny i niezalecany. Dlatego w jednych wyrobach meblarskich dobiera się tarcice i okleiny bezsęczne. bez zawiłego układu włókien, o prostoliniowym przebiegu słojów i jednolitej barwie, a w innych — celowo przetwarza się i dobiera drewno tak, aby powierzchnie płyt meblowych i boazeryjnych były możliwie w największym stopniu wzorzyste, o zawiłym układzie słojów, zmiennej barwie, z licznymi sęczkami.

Zawiły i splątany układ włókien drzewnych, regularna falistość słojów i mieniąca się odcieniami barwa jest naturalną cechą niektórych gatunków drewna, a zwłaszcza odziomkowych części ich pnia. Czasem występują przerosty tkanki drzewnej i masowo pojawiają się małe sęczki. Takie anomalie budowy drewna nazywane są czeczotowatością, a zdarzają się najczęściej u brzóz, topoli i jaworów. Taki układ włókien charakteryzuje brzozę karelską i odziomkowe części pnia orzecha. Te najbardziej znane wady budowy drewna skrzętnie wykorzystują stolarze. Z „wadliwego" drewna wytwarza się wzorzyste okleiny o niepowtarzalnym rysunku słojów.

Naturalnym i pożądanym elementem symbiozy leśnej są grzyby, lecz te ich gatunki, które rozwijają się w drewnie, są nie tylko pasożytami, ale i złośliwymi szkodnikami: czerpie z tkanki drzewnej konieczne dla życia substancje, rozkładając ją. Destrukcyjna akcja jednych grup grzybów objawia się zmianami naturalnej barwy drewha. a innych — rozkładem tkanki drzewnej o różnym stopniu uszko -| dzenia, aż do całkowitego jej unicestwienia.

14