16245 skanuj0019 (195)

4.3. Gatunki specjalnej troski

Przykłady rodzimych gatunków specjalnej troski: warzucha tatrzańska — subendemit karpacki (na górze, po lewej), brzoza karłowata — relikt glacjalny (na górze, po prawej), dziewięćsił popłocholistny — ginący na świede i bardzo rzadki w Polsce (na dole, po lewej) i różanecznik żółty — występujący w Polsce w stanie dzikim tylko na jednym stanowisku (na dole, po prawej)

i na nielicznych lub wręcz pojedynczych stanowiskach. Niektóre endemity lub sub-endemity w Polsce już wyginęły, np. goździk lśniący, inne są w różnym stopniu narażone na wyginięcie.

Endemitów nie ma wśród zwierząt kręgowych, a jedynym subendemitem (en-demitem karpackim) jest darniówka tatrzańska. Wśród bezkręgowców endemitem jest prawdopodobnie chruścik Allogamus stannachi_y odnotowany tylko w Tatrach.

Liczniejszą niż endemity grupę gatunków zagrożonych, reprezentowanych zazwy- Relikty giacjalne czaj także przez małe populacje, tworzą relikty (przeżytki) giacjalne, gatunki zepchnięte na południe w okresie plejstoceńskich zlodowaceń i utrzymujące się od tej pory na nielicznych stanowiskach. W polskiej florze jest ich stosunkowo dużo, a do zagrożonych w różnym stopniu należą m.in. grążel drobny, skalnice: torfowiskowa i śnieżna, malina moroszka, wierzby: borówkolistna i lapońska, brzozy: karłowata i niska (relikt późnoglacjalny). Niektóre relikty wymarły prawdopodobnie