18680 skanuj0010 (172)

wybierano dwóch, to wówczas jeden z nich sprawował władzę przez pół roku, drugi przez następne pół. Daty przekazania kierownictwa tak. jak w całym ówczesnym tyciu przypadały no dni odpowiednich patronów. Aby zostać starszym cechu musiało się odpowiadać pewnym określonym warunkom. Pierwszy z nich — to odpowiednia zamożność, przejaw z jednej strony stopniowego rozwarstwienia rzemiosła, z drugiej zaś zapewne chodziło o odpowiednią reprezentację. W okrasach późniejszych wymagano cd starszego cechu umiejętności czytanie i pisania. Starszy cechu mógł sprawować swoją funkcję wielokrotnie, oczywiście za każdym razem nn podstawie nowego wyboru. 2 biegiem czasu funkcja ta w zasadzie pozostaje w rękach zamożniejszych rzemieślników. Obok starszych cechu wybiera się radę. sprawującą swoją funkcję również przez okras jednego roku.

Udział w zebraniu członków cechu był obowiązkowy, a za nieobecność karano grzywną pieniężną. W czasie zebrania obowiązywała dyscyplina i odpowiednie zachowanie się. Często przepisy te uderzają swoją ogromną aktualnością chyba także w dzisiejszych czasach. I tak za zabierania głosu bez pozwolenia płaciło się karę 2 grosze, za przerywanie starszemu 3 grosze. a w wypadku kilkakrotnych takich wykroczeń karano nawet więzieniem. Za zajęcie miejsca za stołem, przy którym było miejsce starszych płaciło się 6 groszy, za nie zajęcie swojego właściwego miejsca 8 groszy.

W wypadku cechów łączonych, starano idę dokonywać wyboru władz w ten sposób, aby były w nich reprezentacje poszczególnych wchodzących w skład danego cuchu gałęzi rzemiosła.

Takie łączenie rzemiosł pokrewnych, a nawet zupełnie odmiennych, w jednym cechu najczęściej spotykune Jest w małych miasteczkach o bardzo nielicznym 1 rozproszonym specjalistycznie rzemiośle. Miało ono na celu regulację produkcji i przede wszystkim stworzenie odpowiedniej bazy gospodarczej i finansowej. W założeniach bezspornie słuszne stało się tu Jednak w praktyce szkodliwe. W często trudnym do sprecyzowania rozdziale specjalności dochodziło do wewnętrznych

Walk. z których obronną ręką wychodziły grupy najsilniejsze rk<xx>micznie. Przykładem może być sprawa okuwania i wyko* nywonią kół do wozów. W zasadzie okuwania dokonywał ko* wal, podczas gdy drewniane części wykonywał kołodziej, jeśli np. jedna z tych grup zawodowych miała przewagę, to oczywiście wykorzystywała to do wypierania konkurencji. Aby tego umknąć niektóre grupy zawodowe wchodzące w skład cechu zbiorowego starały się zachować pewnego rodzaju niezależność, tworząc coś w rodzaju sekcji specjalistycznej o ograniczonym samorządzie.

W sferę zainteresowań cechu i jego władzy w stosunku do członków wchodziło wiele spraw nie związanych bezpośrednio z produkcją. W mieście średniowiecznym cechy stanowiły poważną część organizacji militarnej miasta. Na nich to spadały ••liowiązkł nie tylko finansowego udziału w pracach fortyfikacyjnych. ale również obrona miast. Aby móc wywiązać się /. tych poważnych i wówczas istotnych obowiązków prowadziły • •ni* szkolenie wojskowe swoich członków oraz utrzymywały własne zbrojownie, jak też umożliwiały dozbrajanie się poszczególnych członków. Każda z organizacji cechowych miała przydzieloną na stale pewną część fortyfikacji, za której obronę ponosiła odpowiedzialność.

Drugą dziedziną życia, w której rola cechów była znaczna, a wychodziła poza produkcję było życie religijne. Tu cechy średniowieczne przybierały formy niemal bractw religijnych. Nadzorowały ł organizowały udział w nim swoich członków. Wspólnie występowały na uroczystościach kościelnych. Utrzymywały o ile Już nie odrębne kościoły, to przynajmniej własne kaplice.

W planowo zakładanych bądź przebudowanych miastach średniowiecznych poszczególne rzemiosła zajmowały określone części miasta. Ślady takiego podziału zachowały się do dzisiaj we wszelkiego rodzaju ulicach Szewskich, Igielniczych itp.

Przywileje cechowe określały w sposób możliwie precyzyjny zakres czynności przyznawanych poszczególym cechom. Jak Już wyżej wspomniano, nie zawsze rozdział ten dal się wlaśri-

SI