13

5, Połączenie jest obciążone siłą poprzeczną Q_r przy stosowaniu śrub ciasno pas owa hycli w otworze. W tym przypadku stosuje się ogólne wzory wytrzymałościowe. Średnicę śruby obliczamy na ścinanie ■

*• “ dfl- «^k'    #»> gdzie:

m — liczba przekrojów ścinanych.

Ponadto sprawdzamy połączenie na nacisk powierzchniowy

'--„I-.i <^k‘.    <“*>

przyjmując k_v sc-2k, dła materiału o mniejszej wytrzymałości. Uwaga: We wzorach 6.21. i 6.22 za wartość d przyjmujemy średnicę trzpienia, pracującą na ścinanie lub na nacisk powierzchniowy. Średnicę gwintu przyjmujemy mniejszą, ponieważ w tym przypadku gwint śruby nic pracuje wytrzymałościowo — np, według rys, 6.16 w podręczniku [19J.

6. Połączenie jest obciążone siłą poprzeczną przy zastosowaniu śrub luźno osadzonych w otworze, Śruby są w tym przypadku narażone' na zginanie. Aby nie dopuścić do zginania, należy mocno skręcić je siłą osiową Q„, wywołując na powierzchniach styku nacisk i silę. tarcia 1[ która przeciwdziała przesunięciu części łączonych względem siebie. Wynika stąd warunek

Qt< k-vT^k-i'Q₀-fi    (6.23).

w którym:    ■ ■

k — współczynnik pewności (k — 0,4-t-0,8), i — liczba powierzchni styku. ■ .

Według wzoru 6.23 wyznaczamy silę wzdłużną Q_u, działającą na jedną śrubę. Obliczając następnie średnicę śruby, stosujemy wzór. 6.11, podstawiając jako wartość siły O. ~ l

Przykład 6.1

Wyznaczyć wznios Linii śrubowej y dla gwintu trapezowego symetrycznego Tr32x 6.

R ozwią/.anic

Z tablicy .33 odczytujemy: d₂ — 29 mm. Obliczamy tg>-

Igr =*

P

it • <i₂

6

3,14-29

0,06589; y « 3"46'

Przykład 6.2

Rys. f.4. Schemat podnośnika 7 obracaną nakrętką (do przykładu 6.2)

W podnośniku (rys. 6.4) zastosowano gwint Tr3óxó. Śruba jest obciążona silą wzdłużną Q = 15,7 kN, moment tarcia na powierzchni oporowej obracanej nakrętki. M₂—25 N-m, moment: całkowity potrzebny do obracania nakrętki M — 60 N • m. Obliczyć sprawność gwintu i podnośnika oraz określić, czy gwint jest samohamowny.

Rozwiązanie

Sprawność gwintu obliczamy wgwzon

₌ l_ł^ q-p

^>]<l L_w 2ji-M_l

Według wzoru 6.6 znajdujemy wartość momentu skręcającego A7j

M, = M— M_% = 60—25 = 35 N-m

O P    15700-0,006 N-m    3..

2tr-W,    .2-3,14-35 N-m    70    ’ ‘

Podobnie obliczamy sprawność podnośnika O P 15 700-0,006

— 0 25

• 2n-M 2-3,14-60

Gwint jest samohamowny, ponieważ < 0,5.*

Przykład 6.3

W przyrządzie frezarskim zastosowano śrubę M16 z czopem dociskowym o średnicy D_z= 12 mm (rys. 6.5). Dla zapewnienia,właściwego mocowania przedmiotu należy docisnąć go silą wywołującą napięcie śruhy O = 25 kN, Współczynnik tarcia mi powierzchni gwintu pj — 0,1, a na powierzchni docisku fi — 0,15.

107