20058 Zasady Wykładni Prawa L Morawski5

■ M

**» Rozdział X. Zakres wykładni - wykładnia literalna, rozszerzająca...

tyw odstępstwa od sensu językowego przepisu, które również muszą być uważane za jedną z ważnych racji uzasadniających zastosowanie tego typu wykładni:

a Interpretator ma prawo zastosować wykładnię rozszerzającą lub zwężającą w każdym przypadku, gdy:

—    sens językowy jest ewidentnie sprzeczny z fundamentalnymi wartościami konstytucyjnymi, a z istotnych powodów uchylenie przepisu byłoby w danym momencie niemożliwe łub niecelowe,

—    wykładnia językowa prowadzi do rozstrzygnięcia, które w świetle powszechnie akceptowanych wartości musi być uznane za rażąco niesłuszne, niesprawiedliwe, nieracjonalne lub niweczące ratio legis interpretowanego przepisu,

—    wykładnia językowa prowadzi ad absurdum,

—    mamy do czynienia z oczywistym błędem legislacyjnym.

Za trafny należy również uznać pogląd, że dopuszczalna jest zarówno wykładnia rozszerzająca, jak i zwężająca w sytuacji, gdy jest to konieczne, aby zapewnić zgodność norm hierarchicznie niższych z normami hierarchicznie wyższymi (uchwała SN z 25 kwietnia 2003 r., III CZP 8/03, OSNC 2004/1). Podobnie, uzasadnione jest zastosowanie wykładni rozszerzającej lub zwężającej po to, by uzgodnić normy naszego prawa z prawem międzynarodowym lub unijnym³. Jak pokażemy dalej (por. rozdz. XII) zasadniczo dyrektywy, które odnoszą się do stosowania wykładni rozszerzającej, odnoszą się także do stosowania analogii, a zatem w tych wszystkich przypadkach, w których przyjmuje się dopuszczalność lub zakaz stosowania wykładni rozszerzającej odpowiednio przyjmuje się dopuszczalność lub zakaz stosowania analogii.

3. Wykładnia literalna

Nakaz wykładni literalnej wszystkich przepisów prawnych stanowi zasadę. Zasada ta stanowi oczywistą konsekwencję zasady państwa prawne-

* C. Mik, Wykładnia zgodna prawa krajowego z prawem europejskim, | w: | Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Zakamycze 2005.