20248 Zasady Wykładni Prawa L Morawski)1

Rozdział XV. Zasady wykładni prawa międzynarodowego...

Specyficzne dyrektywy wykładni systemowej zostały ustalone w art. 31 konwencji wiedeńskiej, a zwłaszcza w ustępie 2 tego artykułu. Mówi się tam o wykładni norm traktatowych w zgodzie z ich kontekstem do którego zalicza się wstęp i załączniki do traktatu, wszelkie porozumienia dotyczące traktatu, osiągnięte między wszystkimi stronami w związku z zawarciem traktatu, dokumenty sporządzone przez jedną lub więcej stron w związku z zawarciem traktatu, które zostały przyjęte przez inne strony jako dokumenty odnoszące się do traktatu. Art. 31 ust. 3 wskazuje, że łącznie z kontekstem należy brać pod uwagę późniejsze porozumienia między stronami, dotyczące interpretacji traktatu lub stosowania jego postanowień, praktykę stosowania traktatu oraz normy prawa międzynarodowego, mające zastosowanie w stosunkach między stronami³¹.

Zajmijmy się teraz dyrektywami wykładni funkcjonalnej. Jak powiedzieliśmy terminologia taka nie jest stosowana w prawie międzynarodowym i mówi się tam przede wszystkim o wykładni celowośdowej (tele-ologicznej), chociaż zakres tej ostatniej jest niewątpliwie znacznie węższy od tego, który nadaje się w naszej praktyce pojęciu wykładni funkcjonalnej. Ze względów systematyzacyjnych będziemy tutaj posługiwać tym ostatnim pojęciem mocno akcentując fakt, że jest ono zbiorczym określeniem bardzo różnych typów wykładni takich choćby jak wykładnia celowościowa, subiektywna, intencjonalna, zasada efektywności, czy zakaz wykładni, która prowadzi do rezultatów oczywiście niesprawiedliwych lub irracjonalnych.

Przyjrzyjmy się teraz najbardziej podstawowym dyrektywom wykładni funkcjonalnej w prawie międzynarodowym. Wymieniony na początku artykułu 31 konwencji wiedeńskiej nakaz wykładni traktatów w dobrej wierze to niewątpliwie najważniejsza reguła tego rodzaju. Nakaz ten jest zwykle interpretowany jako nakaz takiej wykładni traktatów, która byłaby zgodna z wolą kontraktujących stron i brała pod uwagę ich uzasadnione interesy. Można powiedzieć, że nakaz wykładni w dobrej wierze to nakaz poszukiwania przede wszystkim takiej interpretacji, która byłaby sprawiedliwa dla wszystkich stron. Bardzo często nakaz wykładni w dobrej wierze interpretuje się jako nakaz respektowania zasady pacta sunt servanda³². Ważną i często cytowaną dyrektywą wykładni norm prawa międzynarodowego, do której odwoływali się już Grocjusz i Yattel, jest zasada ut res

³¹    Szeroko na ten temai A. Kozłowski, op. cit.

³²    S. E. Nahlik, op. cii., s. 178; A. Rest, op. cit., s. 31, 81.

w.«m 291 ■