21701 ODKRYWCY I ICH PODRÓŻE 3

Podróże w najdawniejszych czasach

Kiedy pierwsze statki opłynęły Afrykę?

	■ .........	1
		jjj§J|f
	gl/fl
lii

Grecki dziejopis Herodot opisał pierwszą podróż dookoła Afryki.

Często słyszy się pogląd, że w starożytności ludzie nie odbywali wielkich podróży, skoro na lądzie poruszali się konno i na wielbłądach, a do rejsów morskich używali zwykłych łodzi żaglowych bez sekstansu i kompasu. Ale przecież człowiek epoki kamiennej, wędrując pieszo z miejsca swego pochodzenia -Afryki Wschodniej - w ciągu kilkudziesięciu tysięcy lat zasiedlił całą kulę ziemską po Australię i Ziemię Ognistą. Spotyka się wzmianki o przepłynięciu oceanów już w zamierzchłych czasach, lecz wszystkie dane o tych wyczynach z biegiem czasu zaginęły, zaś drogi handlowe i szlaki podróżne uchodziły za tajemnicę państwową i były pilnie strzeżone. Rzadkie natomiast pisemne relacje uległy zniszczeniu w czasie wojen.

Notatka żyjącego 450 lat p.n.e. greckiego historyka Herodota dotyczy wspaniałej, odkrywczej podróży wokół Afryki, nazwanej wówczas Libią. Działo się to 600 lat p.n.e.: „Wiadomo, że Libia otoczona jest ze wszystkich stron morzem, z wyjątkiem miejsc graniczących z Azją. Odkrycie to zawdzięczamy faraonowi Necho, który wysłał okręty z załogą Fenicjan, by od zachodu dopłynęły do Słupów Heraklesa (Gibraltar i Ceuta) i powróciły przez Morze Śródziemne. Fenicjanie wypłynęli przez Morze Czerwone na Ocean Indyjski. Z nadejściem jesieni schodzili na ląd w miejscu przypadkowego postoju, siali zboże i czekali do żniw. Po zebraniu plonów stawiali ponownie żagle. W ten sposób minęły dwa lata, w trzecim przepłynęli koło Słupów Heraklesa i wyruszyli z powrotem do Egiptu. Tam opowiadali, że podczas rejsu wokół Libii mieli Słońce

po prawej stronie, w co jednak nie wierzę - lecz może kto inny uwierzy”. To, w co nie wierzył Herodot, jest dla nas oczywistym dowodem, że wyprawa ta naprawdę się odbyła. Żeglarz znajdujący się na południe od równika w ciągu dnia widzi Słońce na północy, a przy kursie na zachód ma je po prawej stronie. Oznacza to, iż żeglarze w swoich 40-metrowych drewnianych łodziach z jednym żaglem i 40 wiosłami przepłynęli wzdłuż wybrzeża około 37 000 kilometrów po nieznanych wodach. Ponieważ Fenicjanie uchodzili za najlepszych żeglarzy starożytności, faraon Necho posłużył się ich wiedzą. Byli oni handlarzami i odbywając odkrywcze rejsy znajdowali nowe terytoria, jak Wyspy Kanaryjskie, Azorskie, Maderę, i wytyczali nowe szlaki handlowe, np.

5