26433 P1200813

fermly and thrrcforc one may suppose that qunntitative comparlson of chareoai ocunnce can bo madę. Thercfore it secms obvious that the maximum of ocur-nłK« eoresponds to the periods when burning of woods took place. As these m*. xima occur In dlfferent periods eg. durlng Boreal, Atlantic. Subboreal and Sub-atlantic phnses this way one can prove that burning took place of woods of quit* m dlfferent camposition. It is obvious that in caso of deoldtioua woods it cannot t>o related to a natura 1 cause eg. to a fire from lightening. In Boreal period poa. mtble fire* were caused by self ignition of aromatic substanccs evaporating freta Scois-ptne trees.

Another iraportant problem is related to the chronology of events. The beat —

ef oourse - nught to be adeąuate absolute scalę; unfortunately only in a lew

cases this i* supported by O—14 dates from cultural layers. Therefore it becamc nei iinrj to place each sample on time scalę where only boundariea of phaset an dc duced from roainiy European and partly Polish Literaturo. WitHin the phas* the thicknen of peat was taken into accound and samples are proportionally mark-ed en the time scalę. Sometimes samples are cloae together and in upper pan much morę diatant (in tknę). The duratlon of cultural phases is therefore morę dtffacult to define Sn Łatę Holocene.

The best waty to obtain fuli informations would be by establishing concenlra-t:oa of aporomorphs and chareoai in the samo volume of samples; but this leads to ckanges in ciassical rnethod of pollen analysis.

Samples adjacent and with relatively bigger arnount of chareoai are treated as in<Ucstive for periods of human activity. Then one may loolc for changes in AJ* and NAP rmtio. and then for changes in freąuency of tree and types and tbetr tacamposition.

In A Ile red. sround 11.200 years B.P. first phase of human actitrity is dcscerniblc together with great burnings of ScoU-pine woods.

Ouring Younger Dryas the amount of chareoai vuries from 80 to 910 per unit ef tlide area. Around 10.000 BP one and the around 10.000 BP another phase of human activ;tv can be seen. In Early Preboreal period the most intensive period of actłyity is around 10.200 BP. The next one about SOO years later. The greatest ttre was about 8000 BP and should respond to the cycle of Narvlan culturo. Dur* Ing Boreal. 3 periods of oecupation can be found, around 8000, 8400 and 8000 BP.

The ąuantitlrs of chareoai rise to 30 thousand pieces in Neolithic and parti* cularly a« the end of sonę VII. e.g. before 5000 BP great burnings of woods took place. After this period elm linden and ash disappear almost completely. This in* diatos the burning of these trees in edaphically rich c om m unit i es of ash-wood and dęciduous forest. These communities existed mninly between bog area and V latu la rirer and mainly on its two banks in broad vailey.

The ma tri «nal amount of chareoai can be found at the beglnning of the Iron Epoch and then in the Medleval Penłod. In between there Is a reflcction of the period of People’s Migration.

Generally one may differeneiate 20 different phases of human nctlv1ty: 3 In Allrrod. 2 in Younger Dryas. O in Preboreal and 3 dn Boreal Period. Altogether 8 Paleol ithic phases and B — Mesolithic.

Tranalated bp M. J. Dqbrou>ikl

Adra autora:

Dr Mieczysla n J. Dąbrowski Zakład Epoki Kamienia

Instytut Historii Kultury Materialne] PAN 88-148 Waruswa, al. Świerczewskiego 108

studia

Archeologia Polaki, t. XXVI: im, z. 1 PL ISSN 0003 ano

WOJCIECH BLAJER, ANDRZEJ SZPUNAR

O MOŻLIWOŚCIACH WYDZIELANIA HORYZONTÓW SKARBÓW BRĄZOWYCH NA OBSZARZE POLSKI

W polskiej literaturze dotyczącej wcześniejszych okresów epoki brązu zauważyć można niepokojące zjawisko: od opublikowania pracy J. Kostrzewskiego (1964, s. 5-133), czyli od ponad piętnastu lat, brak jest prób nowego spojrzenia na zagadnienia związane z licznymi skarbami przedmiotów brązowych, prób, które byłyby oparte na co najmniej równie szerokiej bazie źródłowej i na podobnie gruntownej analizie zespołów ¹. Mamy tu na myśli przede wszystkim problematykę chronologiczną, w której to dziedzinie bardziej szczegółowe opracowania są nader rzadkie i dotyczą raczej poszczególnych typów i wariantów zabytków, datowanie zaś zespołów nadal na ogół umieszcza się w szerokich ramach systemu O. Monteliusa.

Kolejne (III i IV) tomy Prahistorii ziem polskich nie wnoszą bardziej szczegółowych, nowszych ustaleń. Wobec narastającej ilości materiałów (głównie z zespołów grobowych, ale także z nowo odkrytych skarbów) i przy możliwości porównań z opracowaniami z krajów sąsiednich konieczne staje się otwarcie dyskusji na temat datowania w ramach tzw. „horyzontów skarbów", gdyż podstawowa (i to tylko dla Polski centralnej i wschodniej) praca J. Kostrzewskiego przestaje już wystarczać w swej dotychczasowej postaci i wymaga uzupełnień i uściśleń.

Postulat wyróżnienia horyzontów znalezisk, „to jest zestawień grup zespołów o powtarzalnym inwentarzu, wiążącym się poprzez importy z odpowiednimi grupami zespołów na terenach o bardziej precyzyjnym datowaniu”, wysunął już J. Dąbrowski (1966, s. 18). Należy podkreślić dwie ważne sprawy ujęte w powyższej definicji. Po pierwsze, horyzont, to nie tylko grupa znalezisk, lecz „zestawienie grup", czyli jednostka wyższego rzędu — jako że współczesnymi mogą się okazać grupy zespołów, charakteryzujące się odmiennymi inwentarzami (np. z jednej strony części uzbrojenia i narzędzia, z drugiej — garnitury ozdób). Po drugie,

' Artykuł stanowi streszczenie niektórych wniosków z przygotowywanego przez autorów obszerniejszego opracowania problematyki związano] ze skarbami, występującymi na terenie Polski w I-III okresie epoki brązu.

1

— Archeologia Polaki t