27950 tomI (78)

80 Podstawy fizjoterapii

kowego, pobudzają motoneuron mięśnia antagonistycznego. Dzięki układowi takiemu możliwe jest przede wszystkim kurczenie się agonistów, z jednoczesnym rozluźnieniem antagonistów i jednoczesne przeciwdziałanie nadmiernemu rozciągnięciu agonistów. Układ laki funkcjonuje nie tylko tożstronnie (ipsilateralnie), ale i przeciwstronnie (kontralateruinie). O ile w pierwszym przypadku ułatwia on wykonanie ruchów w obrębie jednej kończyny - zwłaszcza cyklicznie powtarzanych, to w tym drugim gwarantuje on niejako podstawową koordynację zmian anta-gonistycznych grup mięśniowych w symetrycznych kończynach przede wszystkim podczas ruchów lokomocyjnych. Oczywiście cały ten układ podlega też

Ryc. 37. Schemat czuciowo-ruchowego unerwienia mięśnia (WM - wrzeciono mięśniowe, WS - wrzeciono ścięgnowe, R - komórka Renshawa) - wg S. Grochmala

modyfikującym wpływom ośrodków z wyższych pięter o.u.n.

Ryc. 38. Unerwienie przeciwstawne (hamowanie prostownika w trakcie pobudzenia zginacza)

Regulacja napięcia i czynności mięśni na poziomie mięśnia i rdzenia zachodzi z udziałem opisanych powyżej elementów, a podstawowy mechanizm regulacyjny reprezentowany jest przez wspomniane już odruchy miota-tyczne (rozciągowe). W swej istocie odruchy takie chronią mięśnie przed zerwaniem, aczkolwiek odgrywają one też pewną role w sterowaniu niektórymi aktami ruchowymi. W odruchach tych rozciąganie dynamiczne powoduje w obrębie wrzeciona mięśniowego pobudzenie zakończeń nerwowych I rzędu, co z kolei wpływa pobudzająco na motoneurony alfa, z równoczesnym hamowaniem motoncuronów mięśni antagoni-stycznych. W ten sposób wydłużenie mięśnia powoduje wzrost jego napięcia, a to przeciwdziała dalszemu jego rozciąganiu i ewentualnemu uszkodzeniu. Jeśli jednak rozciąganie to jest nadmierne, to poprzez pobudzenie narządów Golgiego dochodzi do skutku hamowanie pobudzonych uprzednio motoncuronów.