28281 skanuj0061 (29)

182

MARTA DEREK

Wprowadzenie

Przekonanie o korzyściach ekonomicznych wynikających z rozwoju turystyki jest przekonaniem dość powszechnym. Problem znaczenia tego sektora gospodarki dla lokalnego rozwoju dyskutowany jest w literaturze dość szeroko (por. m.in. Derek, Kowalczyk, Swianiewicz 2005; M. Huse, T. Gustavsen i S. Al-medal 1998; Zbiec 1998). Jednocześnie podkreśla się często, iż to turystyka masowa, głównie tzw. „3S”, przynosi największe korzyści. Dzieje się tak m.in. na obszarach basenu Morza Karaibskiego (np. jak podają M. Vanegas i R.R. Croes (2000) w 1996 r. 35 % wszystkich zatrudnionych na wyspie Araba pracowało w sektorze turystycznym, a turystyka wytworzyła tam 39% PKB), a także w basenie Morza Śródziemnego (np. R. A. Poirier (1995) twierdzi, że turystyka odgrywa jedną z najważniejszych, jeśli nie podstawową, rolę w gospodarce Tunezji). W Polsce pogląd taki potwierdza m.in. analiza sytuacji finansowej gmin turystycznych, wśród których zdecydowanie najlepszą sytuacją wyróżniają się gminy nadmorskie, a zatem te, gdzie turystyka masowa rozwija się w największym stopniu (Derek 2005a).

Turystyce masowej przeciwstawia się z kolei turystykę zrównoważoną, eko-turystykę (Małek 2003), czy ,justainable tourism” (Gołembski 2002), która „złagodzić” miałaby negatywne skutki turystyki masowej, minimalizując koszty środowiskowe, ekonomiczne i społeczne (Kowalczyk 2002). Samo pojęcie turystyki zrównoważonej zakłada integrację rozwoju turystyki z miejscowym rozwojem ekonomicznym, przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska przyrodniczego i nie przyczynianiu się do jego degradacji (Gołembski 2002). I choć cele rozwoju turystyki zrównoważonej są bardzo szczytne, to jednak pozostaje pytanie, czy w takim rozumieniu turystyka może przyczyniać się do rozwoju ekonomicznego obszarów? Czy może przynosić korzyści gospodarcze dla całego obszaru (gminy, regionu, kraju) czy też tylko dla wąskiej grupy osób trudniących się działalnością związaną z jej rozwojem?

Dość powszechny jest w Polsce pogląd, iż turystyka jest „lekiem na całe zło”. Wiele władz lokalnych zakłada rozwój turystyki jako jednego z głównych kierunków rozwoju ekonomicznego gminy. Na przykład analiza stron internetowych samorządów gminnych w województwie warmińsko-mazurskim¹ wykazała, iż aż 71% wszystkich gmin województwa posiada n& swojej stronie opis

1

Analiza stron internetowych samorządów gminnych województwa warmińsko-mazurskiego przeprowadzona została w okresie 1-13 grudnia 2005 r.