30936 ScanImage075

154

Ryc. 63. Grodzisko i zespół siedlisk z VI!I - początku XI w. oraz umocnione gospodarstwo z końca X2 w. w Pada, F.stonia (T. Tamla, 1987).

14 osób. Z analizy odkrywanych cmentarzysk i ich lokalizacji, zwłasa# użytkowanych w okresie wikińskim przez społeczność Finów-Suoroi ntoatf wnosić, że ówczesne aglomeracje wiejskie powstawały w miejscach, g⁴*²* rejestrowane są wsie o metryce XIV-stowiecznej z niewiele zmienić*.' układem planigraficznym zagród (P. Honkanen, 1984, s. 130). W przyP* ^ szczegółowo zbadanego pod tym kątem rejonu jeziora Leepptrecket, U rekonstruowanych wspólnot wiejskich z okresu Wikingów wydaje się ^{z 1} z funkcjonującymi tu średniowiecznymi wsiami.

Być może wiclodworczy charakter miały wspólnoty osadnicze na południowym brzegu jeziora Suvanto (Suchodolskoje). Jak dotąd odkryto trzy miejsca oddalone od siebie od 0,5 do 0,7 km (ryc. 64) w obrębie których znajdowały się resztki palenisk i domów w liczbie co najmniej 3 (A.l. Saksa, 1984, s. 116). powierzchnia rozrzutu zabytków „osiedli” wynosiła około 2500 m², natomiast największy obszar zbadany nie przekraczał 100 m², co oczywiście wyklucza prawidłowości interpretacyjne. Każdemu z tych „osiedli” odpowiadało oddalone o 150-200 m cmentarzysko, zai w pobliżu odkryto miejsce kultu, służące zapewne wszystkim mieszkańcom (A.l. Saksa, 1984, s. 116).

Ol :»«*ix*

Ryc. 64. Wczesnośredniowieczne obiekty archeologiczne nad jeziorem Suvanto, Karelia.

(A.l. Saksa, 1984).

1 - cmentarzysko z VII w., 2 - cmentarzyska z IX w., 3 - zaspót rytualnych palenisk, 4 - kamienie kultowe, 5 - osady z XII-XIV w., 6 - cmentarzyska z XII -XIV w.

Na terenie Karelii wspólnoty osadnicze opisanego wyżej typu notowane są mniej więcej co 40 km, natomiast grody obronne, tworzące zewnętrzną linię zaporową „ziemi”, wznoszono stosunkowo blisko siebie (S.I. Koćkurkina, 1982, s. 37). Finowic-Suomi strażnice obronne budowali w- układzie gwarantującym ochronę całej prowincji przed wrogiem, podobnie zresztą jak Fino-wie-Hamc (E. Kivikoski, 1955a, s. 70; U. Salo, 1979, s. 126). Zachodniotiń-skie grody strażnicze budowano na wyspach rzek i jezior, na kamienistych wzniesieniach, w dolinach rzek i na skrajach bagnisk. Wały obronne układano z kamieni i płyt kamiennych nie spajanych ze sobą.

W różnych rejonach osadnictwa zachodniofińskicgo występowały znaczne odmienności w sposobie konstrukcji umocnień obronnych. We wszystkich ®anych przypadkach systemy obronne grodów' Vodi składały się z wału -sypanego z ziemi i fosy zewnętrznej od strony lądu oraz ustromionych brzegów trasy nadzalcwowcj rzeki, nad którą osiedle obronne zbudowano (ryc. 65). Czasem wał był wzmacniany płytami kamiennymi (np. Yoronino).