32927 str6 7

rodzice

gamety

fenotyp:

zielone

pomarszczone

żółte

gładkie

AA 88

aobb

I

I

■

Rys 2. Schemat dziedziczenia dwóch cech na przykładzie barwy i kształtu nasion.

Natomiast jeśli geny znajdują się na tym samym chromosomie - są sprzężone -przekazywane są do gamet łącznie, co ogranicza liczbę kategorii fenotypowych zygot. Zasada ta nie uwzględnia także współdziałania więcej niż jednej pary genów w determinacji jednej cechy.

Chromosomowa teoria dziedziczności Morgana.

Chromosomową teorię dziedziczności przedstawił Tomasz Morgan.

Zgodnie z tą teorią geny ułożone są liniowo w chromosomie, a każdy gen zajmuje ściśle określone miejsce (locusl.

Obiektem prac T. Morgana była muszka owocowa — Drosophila melanogaster, która dzięki dość łatwej hodowli, krótkiemu okresowi życia i ogromnej płodności stanowiła dogodny obiekt do badań genetycznych. W oparciu o uzyskane wyniki, Morgan i jego grupa wykazali, że niektóre geny nie sa przekazywane niezależnie, czyli segregują niezgodnie z drugą zasada Mendla. Stwierdzili oni, że przyczyna sprzężenia genów jest ich położenie na jednym chromosomie.

To, że dwa geny: A (szara barwa ciała) i B (długie skrzydła) znajdują się na jednym chromosomie, podobnie a (czarna barwa ciała) i b (skrzydła szczątkowe) oznacza, że są one zwykle przekazywane razem, wobec czego osobniki potomne wykazują fenotypy rodzicielskie (F,: szara barwa, długie skrzydła; F₂:    szara

barwa, długie skrzydła oraz czarna barwa ciała, skrzydła szczątkowe w stosunku fenotypowym 3:1 - jak przy dziedziczeniu jednej cechy!).

Jednak wyniki krzyżówek wstecznych testowych (krzyżówka heterozygoty z homozygotą recesywną) wykazały, że, oprócz osobników typu rodzicielskiego, pojawiły się także rekombinanty, czyli osobniki, mające inny niż rodzicielski układ alleli.

Wyjaśnienie tego zjawiska przedstawia się następująco:

Genotypy analizowanych cech osobników rodzicielskich:

heterozygota AaBb    x    homozygotą recesywną aabb

(szara barwa, długie skrzydła) (czarna barwa ciała, skrzydła szczątkowe)

Osobnik heterozygotyczny wytwarza cztery typy gamet: dwa typy o rodzicielskim układzie alleli AB i ab oraz dwa zrekombinowane Ab i aB.

Osobnik homozygotyczny wytwarza tylko jeden rodzaj gamet ab.

W wyniku losowego łączenia gamet w pokoleniu potomnym mogą powstać cztery różne genotypy i fenotypy:

osobniki typu rodzicielskiego o genotypię AaBb i aabb oraz tzw. rekombinanty

aaBb (czarna barwa ciała, długie skrzydła) i Aabb (szara barwa ciała, skrzydła szczątkowe).

7