34721 SN grudzien 068

HRAPORT SPECJALNY NEURONY LUSTRZANE

ZWIERCIADŁA

UMYSŁU

Niezwykłe komórki w naszym mózgu odzwierciedlają cudze działania, intencje i emocje, otwierając drogę do porozumiewania się i uczenia Giacomo Rizzolatti, Leonardo Fogassi i Vittorio Gallese

John patrzy na Maty sięgającą po kwiat. Wie, co dziewczyna robi - zrywa kwiat. Wie również, dlaczego to robi. Mary uśmiecha się do Johna, a on odgaduje, że zaraz dostanie kwiat w prezencie. Ta prosta scena trwa zaledwie kilka chwil, a John pojmuje wszystko niemal natychmiast. Jak to się dzieje, że rozumie działania Mary i jej intencje zupełnie bez wysiłku?

CZYNNOŚĆ wykonywana przez jedną osobę aktywuje w mózgu obserwatora zespoty neuronów ruchowych odpowiedzialnych za takie samo działanie. Dzięki mechanizmom odzwierciedlającym niemal namacalnie odczuwa on, co robi pierwsza osoba.

Dziesięć lat temu większość neuronaukowców i psychologów uznałaby, że odpowiada za to niezwykle szybki proces wnioskowania, bardzo podobny do tego, który pozwala rozwiązywać problemy logiczne. Jakiś wyrafinowany aparat poznawczy w mózgu Johna opracowuje informacje odbierane przez jego zmysły i porównuje je z zapamiętanymi, pozwalając mu wywnioskować, co Mary zamierzała zrobić i dlaczego.

W rzeczywistości takie skomplikowane operacje dedukcyjne zachodzą prawdopodobnie tylko w niektórych sytuacjach, zwłaszcza wtedy gdy czyjeś zachow-anie jest trudne do rozszy-

38 ŚWIAT NAUKI GRUDZIEŃ 2006