39162 skanuj0035 (68)

5.5. Turystyka literacka 231

5.5. Turystyka literacka

Andrzej Kowalczyk, Sylwia Kulczyk

5.5.1. Definicja i zakres pojęcia „turystyka literacka”

Turystyka literacka (ang. literary tourism) jest bez wątpienia jedną z form turystyki kulturowej. Jak podaje R. Butler [2000,360], w definicji zamieszczonej w Encyclopedia of tourism, jej główną rolą jest „...docieranie do konkretnych miejsc związanych w różnorodny sposób z literaturą i która może polegać na zwiedzaniu dawnych i obecnych domów pisarzy i poetów {żyjących i zmarłych), prawdziwych i wymyślonych miejsc opisywanych w literaturze oraz miejsc nawiązujących do postaci i wydarzeń literackich\

Według P. Zmyślonego [2001, 22-23] turystyka literacka obejmuje „...wszystkie czynności towarzyszące czasowemu krótkotrwałemu przemieszczaniu się osób do miejsc docelowych związanych z dziełami literackimi i ich twórcami, poza miejscem stałego zamieszkania i pracy oraz pobytowi w tych miejscowościach\ Inaczej definiuje turystykę literacką K. Buczkowska [Buczkowska 2008, 58], której zdaniem jest to ,_T..jorma turystyki kulturowej, której główną motywacją jest docieranie do określonych miejsc związanych w różnorodny sposób z literaturą {literaturą piękną i literaturą faktu), umożliwiającą szeroki kontakt z kulturą...”. Porównując podane definicje, należy zwrócić uwagę na to, że o ile według K. Buczkowskiej turystyka literacka jest integralną częścią turystyki kulturowej, o tyle P. Zmyślony w swojej definicji dopuszcza, iż może ona również obejmować inne czynności, niekoniecznie związane z turystyką kulturową.

Z kolei A. Mikos von Rohrscheidt [2008,68] za turystykę literacką uważa „...podróż literacką jako podróż o charakterze turystycznym, w której tematem wiodącym jest osoba i dzieło twórcy literatury lub kilku twórców, zaś odwiedzane miejsca stanowią do refleksji nad jego (ich) dziełem”. Bardzo podobnie definiuje turystykę literacką A. Stasiak [2009, 224], który dzieli ją na turystykę biograficzną (związaną z autorami dzieł literackich) oraz turystykę fikcji literackiej (dotyczącą treści dzieł literackich). Z punktu widzenia koncepcji turystyki zrównoważonej definicja autorstwa P. Zmyślonego jest zapewne bardziej uniwersalna, niż zaproponowane przez R.W. Butlera, K. Buczkowską oraz A. Mikosa von Rohrescheidt i A. Stasiaka.

O rosnącym znaczeniu turystyki literackiej może świadczyć to, iż coraz częściej staje się ona przedmiotem studiów badaczy reprezentujących różne dyscypliny (od literaturoznawstwa i historii po geografię i ekonomię) oraz kraje. Poza badaniami na jej temat prowadzonymi od lat w Wielkiej Brytanii i Kanadzie (przez S.J. Sąuire), ostatnio zaczęła ona budzić duże zainteresowanie naukowców prowadzących studia w Republice Południowej Afryki [Stiebel 2004], Szwecji [Muller 2006], czy w Chorwacji [Fox 2008] i Rumunii (Tolić i in. 2009]. Niektórzy autorzy zajmujący się turystyką literacką zwracają uwagę na jej stronę praktyczną, inni natomiast widzą jąw szerokim kontekście teoretycznym, próbując wyjaśnić jej fenomen na gruncie filozofii i socjologii [Earl 2008].