47753 Strona017 (2)

vanych w pirotechnice szczególną uwagę należy zwrócić na wlas-iości stopów aluminium-magnez (rys. 1).

Związek międzymetaliczny Al ,Mg₄ .(stop aluminium zawierający 54% Wagowych magnezu) ma ciepło tworzenia się 149 kcal/mol, ciężar właściwy 2,15 i temperaturę topnienia 463°C. Stop ten znacznie trudniej ulega korozji niż mieszaniny aluminium z magnezem o tym samym składzie. Stop ten cechuje znaczna kruchość, co ułatwia proces mielenia.

Stopy magnezu z aluminium zawierające 85—90% magnezu noszą naz!wę elektronu.

W tych przypadkach gdy nie jest wymagana duża ilość ciepła, Jak również wysoka temperatura reakcji, możliwe jest stosowanie juko substancji palnej: cynku, antymonu, żelaza, trójsiarczku antymonu, pirytu i niektórych innych związków siarki.

Jeśli wydzielenie znacznych ilości ciepła zmniejsza wybitnie efekt specjalny, to zwykle jako substancję palną stosuje się węglowodory. Wtedy daje się tylko tyle utleniaczy, aby węgiel związku organicznego spalić do tlenku węgla.

Węglowodory ciekłe (benzyna, nafta, ropa naftowa i inne) stonuje się w masach zapalających, palących się kosztem tlenu powietrza.

Tablica 8

Fizykochemiczne własności związków siarki

P|8»

Pu N₍

Au.S, An,S,

Ciężar cząsteczkowy	Ciężar właściwy	Temperatura topnienia °C	Temperatura wrzenia °Cj	Barwa	Ciepło tworzenia kcal/mol j	Produkty spa lania	fco cr. O 05 OS	Ilość substan- | «.• ji spalanej przy użyciu 1 p tlenii, g
220	1,3	172	407	żółta	77	P.Oj.SO,	3,0	0,86
120	5,0	—	—	sza ra	36	FcOs.SOi	1,7	1,36
214	3,5	320	565	oranżowa	10	AsaOj.SOj	1,3	1,02
246	3,5	310	707	żółta	20	As2(>3,S( )e	1,4	1,71
340	4,6	548	—	czarna	36	SbE03,S0*	1,1	2,30

*

fi

W tablicy 8 podano niektóre własności fizykochemiczne związków Niurki, a w tablicy 9 i dalej w tekście — dane odnoszące się ilu różnych produktów naftowych.

IIomć ciepła wydzielona przy spalaniu jednego grama produktu (Mi) wynosi dla benzyny 11,2 kcal, dla ropy naftowej 10,8 kcal, dla benzenu 10,0 kcal. Benzyna i nafta krzepną w temperaturach • u izyeh od — 80°C, benzen — w temperaturze +6°C. Zawartość v*»ilim u w benzynie wynosi 14—15%, w benzenie 7,7%.

Własności produktów naftowych

Produkt	Ciężar właściwy	Temperatura w °C
		wrzenia	zapłonu
Elcr naftowy	0,64—0,07	50 -GO	- -58
Benzyna lekka	0,67—0.72	60—100	—
Benzyna ciężka	0,72 -0,76	100—120	—
l.iyroina	—	120—160	+5 do +15
Nafla lekka	0,78 -0,84	150—300	+28 do +45
Nafla ciężka	0,80—0,87	—	—
Pozostałość po oddestylowaniu nafty	—	270	100
Olej wrzecionowy	0,88—0,89	—	i 60
Olej maszynowy	0,90—0,91	—	180 -200
Olej cylindrowy	0,91-0,92	—	210-220
MazuL	0,91	300	100 -140
Hopa naftowa	‘0,78—0,92	—	30—90
Benzen	0,88	80	—12 do +10

Terpentynę otrzymuje się z żywicy drzew iglastych. Głównym składnikiem terpentyny jest węglowodór pinen (Ci₀Hi₆). Pinen wrze w temperaturze 156°C; w wodzie się nie rozpuszcza, natomiast rozpuszcza się w alkoholu. Terpentyna wyróżnia się łatwością utleniania w przeciwieństwie do węglowodorów nasyconych, łatwo zapala się w zetknięciu z kwasem azotowym.

Niżej zostały podane własności niektórych węglowodanów.

Skrobia (C₆H₁₀O₅)„ — [C(;H₇0₂(0H)3|,,. Ciepło tworzenia się skrobi wynosi 1,55 kcal/g, ciężar właściwy 1,6; w zimnej wodzie nie rozpuszcza się, w ciepłej — znacznie łatwiej; w środowisku kwaśnym    hydrolizuje z wytworzeniem    cukru gronowego

(C_aH_luO.)„ i nlUO rcC,;H_t;!0_(l (d-głikoza).

Cukier mlekowy (laktoza) — C^HooOn • H₂0 ma ciężar właściwy 1,5; woda krystalizacyjna odszczepia się w temperaturze 125°C; topi się w temperaturze około 200°C (z rozkładem), redukuje płyn Fehlinga. W temperaturze pokojowej w 100 g wody rozpuszcza się około 17 g cukru; rozpuszczalność wzrasta wielokrotnie przy ogrzewaniu. W alkoholu etylowym laktoza jest trudno rozpuszczalna. Ciepło tworzenia jej wynosi 651 kcal/mol.

Cukier trzcinowy (buraczany) — Ci-jH^On ma ciężar właściwy 1,6; topi się z nieznacznym rozkładem w temperaturze około 160°C. W temperaturze pokojowej w 100 g wody rozpuszcza się 190 g cukru; w alkoholu etylowym jest trudno rozpuszczalny.

ł

.37