49315 IMG85

^przystosowania społecznego, stanowią zwykle Istotny składnik Uaumalyzującej atmosfery rodzinnej, podobnie jak omówiona ^poprzednio dezintegracja żyda w rodzinie. W zależności od na-, silenia owych postaw i dezintegracji można mówić o atmosferze napiątej (pełnej nieufności i zagrożeń), hałaśliwej (z kłótniami i awanturami), depresyjnej (nacechowanej przygnębieniem i rezygnacją), obojętnej (opartej na braku uczuciowego związku rodziców z dzieckiem) i atmosferze nadmiaru emocji i problemów (Obuchowska I., 1983, a. 155). Niestety zagadnienie to me doczekało się dotąd wystarczającego opracowania i to zarówno z ■ punktu widzenia rozważań teoretycznych, jak i badań empirycznych. Jest to poważna luka w dotychczasowej wiedzy o przyczynach trudności wychowawczych, ponieważ — jak można przypuszczać — traumatyzująca atmosfera rodzinna, będąca wypadkową postaw rodzicielskich i ogólnej dysharmonii w stosunkach interpersonalnych między rodzicami i dziećmi, jest jednym chyba z najbardziej groźnych czynników warunkujących narastanie trudności wychowawczych uczniów.

Błędy wychowawcze rodziców. Omówione postawy rodzicielskie są zazwyczaj jednocześnie przejawem popełnianych przez rodziców błędów wychowawczych. Inna grupa błędów związana jest z pewnymi konkretnymi oddziaływaniami na dziecko w ramach stosowanych wobec niego metod lub form wychowawczych. Obejmują one min. następujące błędy:

—    zły przykład postępowania rodziców, których świadkiem jest dziecko, np. zdrada małżeńska, obmowa męża lub żony wobec dziecka, niewyw iąiywantę się z obowiązków zawodowych, różne malwersacje lub inne czyny niezgodne z obowiązującym prawem oraz powszechnie odczuwanym poczuciem sprawiedliwości I godności osobistej;

—    nadmierne zabieganie o postępy w nauce szkolnej dziecka (kontem innych form aktywności) i to nierzadko poprzez drastyczne winianie do odrabiania lekcji, zbyt fonnafcią kontrolę oraz nagra ifisnn dziecka sa oceny bardzo dobre, a dotkliwe kasa*śe aa ocetty ntadoetatarn;

— wie jednakowe traktowanie dzieci (faworyiowaidu jednych i uprsedawUe tią do drogich lab lat znajdywanie wśród nich Janda oftaraago*' na którym wyładowują aię różnego rodzaje

■ u