50026 SNC03832

Rys. 15.5. Cyrkulacja atmosferyczna nad Pacyfikiem

pieszente ąrytn, tzn. ty sazcmotoę,

■nowych ao. trzu Ziemi

/ 71,4 miesiąca, tj. około 6 lat. W takim czasie następuje pełne skręcenie i rozkręcenie spi-F rali, wyznaczonej przez położenie bieguna geograficznego. Okres 6-letni pojawia się F w przebiegu wieloletnich zmian niektórych elementów klimatu, m.in. opadów. Okresowość f ta stanowi „echo” nutacji biegunów, powiązanej z cyrkulacją atmosferyczną. W średnich r i wysokich szerokościach geograficznych przenosi ona ciepło i wilgoć, pochodzące ze stre-| fy tropikalnej. Szczególną rolę w tym transporcie odgrywają zaburzenia strefowego I przepływu mas powietrznych — rozwój południkowych form cyrkulacji

Stabilna, równoleżnikowa cyrkulacja nie sprzyja przenoszeniu ciepła ku biegunom. Jej długotrwale utrzymywanie się powoduje powiększenie międzystrefowych różnic termicznych. W rezultacie cyrkulacja strefowa nasila się, co prowadzi do rozwoju jej zaburzeń, polegających m.in. na pojawianiu się zafalowań ruchu równoleżnikowego. Dużej amplitudzie fal Rossby’ego towarzyszą intensywne południkowe adwekcje powietrza, wywołujące charakterystyczną zmienność temperatury w strefie umiarkowanej, a w skali globalnej prowadzące do wymiany ciepła i redukcji południkowych kontrastów termicznych. Cyrkulacja traci wskutek tego swą aktywność i różnice temperatur mogą ponownie narastać. Powtarzalność tych procesów obserwuje się zarówno w skah synoptycznej (kilku-, kilkunastodniowej), jak i w okresach wieloletnich. Wyróżnia się tzw.

' ~vrkulacyjne,> charakteryzujące się przewagą strefowych bądź południkowych ia mas powietrza (rys. 15.6). Na półkuli północnej epoki intensywnej ■ —tify m.in. w drugiej dekadzie XXw. oraz wiatach 1980.H990.

^4, oceanizacją klimatu - przede wszystkim łagodny-