52130 skanuj0140 (10)

A

i -A

| \jędk‘J* & \

Zasada działania autoklawu:

Woda wrze w temp. 100°C, ale wówczas, gdy ciśnienie pary jest równe ciśnieniu otaczającej atmosfery. Jeśli ciśnienie w hermetycznie zamkniętym zbiorniku zwiększa się, wzrasta także temperatura wrzenia wody (powyżej 100°C). Ogrzewana woda powoduje, że powstająca w tych warunkach para wodna pochłania i magazynuje ciepło w postaci utajonej (ciepło utajone pary) do czasu wytworzenia stanu równowagi. Po wytworzeniu stanu równowagi, para wodna będąca w stanie nasyconym, ma tę samą temperaturę, co wrząca woda, z której została wytworzona. Gdy para wodna styka się z chłodniejszym od niej przedmiotem, oddaje mu swoje ciepło utajone i skrapla się. Spadek ciśnienia powoduje dalszy dopływ pary, aż do

momentu, gdy temperatura w miejscu jej styku z wyjaławianym materiałem będzie równa

temperaturze pary.

Okresy pracy autoklawu:

-    czas nagrzewania (czas niezbędny do przeniknięcia ciepła w głąb każdego materiału przeznaczonego do wyjałowienia; przenikliwość ta zależy od przewodnictwa ciepła przez ściany pojemników, od ich wielkości i stopnia wypełnienia roztworem - dlatego jednocześnie nie należy wyjaławiać płynów infuzyjnych w pojemnikach o różnej objętości)

-    czas wyrównywania temperatury (jest dłuższy, im większa jest objętość wyjaławianych

~^r' ''    —- ~ i - T \-.. o S .

płynów w pojemnikach; jeżeli pojemnik jest wypełniony powyżej 90% objętości, ciśnienie w jego wnętrzu jest tak duże, że może rozerwać pojemnik - ustalono doświadczalnie, że płyn nie powinien zajmować więcej niż 85% objętości pojemnika)

-    właściwy czas wyjaławiania (czas bakteriobójczy) - w czasie tym niszczone są formy wegetatywne i przetrwalniki

-    dodatkowy czas bezpieczeństwa (równy połowie czasu bakteriobójczego) • i.

-    czas schładzania, in. oziębiania (czas od chwili przerwania dopływu energii cieplnej do chwili, gdy manometr wskaże wewnątrz komory ciśnienie równe atmosferycznemu)

-    czas suszenia materiału w komorze sterylizacyjnej

-    czas chłodzenia (gdy autoklaw wyposażony jest w urządzenie chłodnicze)

Sposób posługiwania się szybkowarem:

Do szybkowaru włożyć perforowaną podstawkę w pozycji odwróconej, następnie nalać wodę destylowaną do poziomu poniżej dna podstawki. Wyjaławiany materiał umieścić na podstawce ponad poziomem wody, zamknąć szybkowar i ogrzewać. Gdy para zacznie wypływać stałym strumieniem z zaworu regulującego ciśnienie, należy zmniejszyć ogrzewanie tak, aby nadmiar pary wydobywał się w sposób ciągły z zaworu podczas całego procesu wyjaławiania. Czas wyjaławiania, przy nadciśnieniu 0,1 MPa (120°C) wynosi 20 minut, licząc od chwili, gdy z zaworu zacznie wydobywać się strumień pary. Po zakończeniu procesu wyjaławiania należy odczekać, aż szybkowar ochłodzi się. Dopiero wówczas można szybkowar otworzyć i wyjąć z niego wyjaławiane przedmioty.

W szybkowarze można również wyjaławiać przedmioty w strumieniu bieżącej pary wodnej po zdjęciu lub uniesieniu zaworu ciśnieniowego - w temperaturze 100°C (szybkowar działa wówczas jak kociołek Kocha).

\

d) Wyjaławianie przez ogrzewanie w obecności substancji przeciwbakteryjnych.

Metoda ta stosowana jest do wyjaławiania wodnych roztworów lub zawiesin substancji leczniczych, wrażliwych na wyjaławianie parą wodną pod ciśnieniem. Postępowanie to polega na ogrzewaniu przez 30-60 min. w temp. 98-100°C preparatów zawierających dodatek substancji o działaniu bakteriobójczym, np. 0,05g/l chlorku benzalkoniowego, 0,1 g/1 octanu chlorheksydyny, 0,02g/l octanu fenylortęciowego lub 0,1 g/1 tiomersalu.

2. WYJAŁAWIANIE ZA POMOCĄ PROMIENIOWANIA    O

a) Wyjaławianie promieniowaniem nadfioletowym (nie jest to metoda farmakopealna). Najbardziej wrażliwe na działanie promieni nadfioletowych są wegetatywne formy bakterii. Mechanizm niszczącego działania promieni UV ma prawdopodobnie polegać na wywoływaniu zmian w strukturze kwasów nukleinowych, błędnego podstawiania zasad w czasie replikacji DNA, co prowadzi do mutacji, uniemożliwienia replikacji DNA i śmierci komórki. Działanie bakteriobójcze wykazują fale o długości fali X 210-328 nm. Największą aktywność bakteriobójczą mają fale o X 254 nm.

Promieniowanie nadfioletowe stosowane jest przede wszystkim do wyjaławiania powietrza (w pomieszczeniach, w których sporządza się leki w warunkach aseptycznych). Promieniowanie to jest adsorbowane przez szkło i tworzywa sztuczne. Nie ma ono zdolności przenikania w głąb płynów i ciał stałych. Stąd też jego działanie bakteriobójcze ogranicza się wyłącznie do drobnoustrojów znajdujących się w powietrzu i na powierzchni przedmiotów. Jest szkodliwe dla człowieka - wywołuje stany zapalne skóry, zapalenie spojówek.

Do wyjaławiania powietrza stosuje się lampy sufitowe, statywowe lub ścienne. Skuteczność działania promieniowania UV zależy od mocy i natężenia lamp bakteriobójczych.

8