52473 str40A

100- 1 000, a w postaci wrodzonej występuje od 1 000 do 2 000 powtórzeń. Objawy choroby pojawiają się zazwyczaj po 18 roku życia w postaci postępującej słabości mięśni, zwłaszcza twarzy, mostkowo-sutkowych i dystalnych mięśni kończyn. Prowadzi to do ciężkiego inwalidztwa zwykle 15-20 lat od początku choroby. Bardzo niebezpieczne dla tych chorych może być znieczulenie ogólne.

Stwardnienie guzowate (sclerosis tuberosa). Częstość choroby 1 na 30 000. Gen zlokalizowany jest na chromosomie 9. Pierwsze objawy choroby mogą pojawić się już w wieku 5 lat w postaci zmian włókniakowatych na skórze i gruczolaków łojowych na twarzy. Wada ta prowadzi do padaczki i upośledzenia umysłowego. Mogą występować naczyniako- mięśniako- tłuszczaki nerek i mięśniaki serca. Długość życia zależy od stopnia upośledzenia.

Glejak siatkówki (retinoblastoma). Częstość występowania wynosi 1 na 18 000. Lokalizacja genu na chromosomie 13. Pierwsze objawy pojawiają się w ciągu dwóch pierwszych lat życia m.in. w postaci białego refleksu źrenicznego lub zeza (w 20 - 30% obustronnego). Jeżeli guz jest mały i jednostronny, to w 90% przypadkach choroba jest uleczalna. W pozostałych przypadkach rozwija się kolejny pierwotny guz, szczególnie mięsak kościopochodny w dzieciństwie, czerniak złośliwy skóry lub raki pęcherza, płuc lub trzustki u dorosłych pacjentów.

Porfiria ostra przerywana. Lokalizacja genu na dłuższym ramieniu chromosomu 11. Choroba jest spowodowana defektem deaminazy porfobilinogenu. Większość ludzi nie ma żadnych objawów, dopóki bak jest czynników mogących je spowodować. Po zażyciu niektórych leków (np. barbituranów lub sulfonamidów) następuje atak porfirii w postaci bólu brzucha, wymiotów, ciemnego zabarwienia moczu, zaburzeń psychicznych i polineuropatii, mogącej doprowadzić do porażenia układu oddechowego.

Zespół paznokciowo-rzepkowy. Gen jest zlokalizowany na chromosomie 9. Charakterystycznymi objawami tego zespołu jest brak rzepki, zaburzenia rozwoju paznokci, a u dorosłych ponadto zaburzenia czynności nerek.

Choroby sprzężone z płcią uwarunkowane monogenowo recesywnie

Choroby recesywne, sprzężone z chromosomem X występują bardzo rzadko. Cechą charakterystyczną tego typu dziedziczenia jest znacznie częstsze występowanie choroby u mężczyzn niż u kobiet. U mężczyzn nasilenie choroby jest jednolite, u kobiet może być różne.

Wzór rodowodu jest określany jako ruch konia szachowego.

Wybrane choroby sprzężone z płcią uwarunkowane monogenowo recesywnie

-    Dystrofia mięśniowa Duchenne’a

-    Dystrofia mięśniowa Beckera.

-    Zespół jąder feminizujących (zespół niewrażliwości na androgeny).

-    Hemofilia A

-    Hemofilia B

-    Ślepota na barwy (daltonizm).

Dystrofia mięśniowa Duchenne’a. Częstość występowania u chłopców 1 na 3000. Lokalizacja genu na chromosomie X. Przyczyną choroby jest delecja w genie DMD.

Choroba ujawnia się we wczesnym dzieciństwie postępującym osłabieniu mięśni proksymalnych i pozornym przerostem łydek. W dalszym przebiegu prowadzi do lekkiego upośledzenia umysłowego, inwalidztwa około 10 roku życia i śmierci około 20 roku życia.

Dystrofia mięśniowa Beckera. Lokalizacja genu na chromosomie X. Objawy podobne jak w przypadku dystrofii mięśniowej Duchenne’a, ale rozpoczynają się w późnym dzieciństwie. Często inwalidztwo około 25 lat od rozpoczęcia choroby, natomiast długość życia może być normalna.

Zespół jąder feminizujących (zespół niewrażliwości na androgeny)..

Częstość wśród osobników o kariotypie 46,XY - 1 na 62 400. Lokalizacja genu na chromosomie X. Skutkiem mutacji jest defekt komórek wiążących testosteron i dihydrotestosteron. Zespół objawia się fenotypem kobiecym z normalnie rozwiniętymi piersiami, z pierwotnym brakiem miesiączki, słabym owłosieniem wzgórka łonowego, ślepą pochwą, jądrami wewnątrz brzucha. Osoby te są bezpłodne, natomiast długość życia i inteligencja normalne.

Hemofilia A. Gen jest zlokalizowany na chromosomie X. Skutkiem mutacji jest brak czynnika VIII, niezbędnego w procesie krzepnięcia krwi. Powoduje to nawracające krwotoki samoistne i pooperacyjne do tkanek miękkich i stawów. Przy leczeniu, polegającym na podawaniu czynnika VIII - niemal normalna długość życia.

Hemofilia B. Występuje z częstością 1 na 30 000 urodzonych chłopców. Lokalizacja genu na chromosomie X. Mutacja powoduje brak czynnika IX. Podobnie jak w poprzednim typie hemofilii, leczenie warunkuje prawie normalną długość życia.

Ślepota na barwy (daltonizm). Częstość występowania 80 na 1 000 urodzonych chłopców. Lokalizacja genu na chromosomie X. Skutkiem defektu genetycznego jest synteza nieprawidłowego barwnika w czopkach, co powoduje nie rozróżnianie barwy czerwonej i zielonej.

41