57157 X3e50dd746p41

ulegały, dużym trwałym wytłoczeniom dochodzącym do kilku centymetrów. Opisany przebieg niszczenia filarów pod działaniem ściskania osiowego, można było najwy-

h    . h

raźniej zaobserwować przy badaniu filarów o smujcłościach A ⁼ ~5 = 5 oraz ^k—~5 = 6 Charakter zniszczeń na granicy wytrzymałości wymienionych filarów podano na rys. 57, 58, 59, 60, 61, 62 i 63.

4.5.5. Analiza wyników i wnioski

4.5.5.I. Określenie współczynnika bezpieczeństwa. Na podstawie wyników opisanych badań można ustalić współczynnik bezpieczeństwa filarów glinobitych obciążonych siłą osiową. Przy ustalaniu tego współczynnika nie można pominąć faktu, że ściany i filary glinobite są obciążone stropami, dachem itp. oraz przenoszą ciężar własny w 3—5 dni od ich wykonania, to znaczy już w początkowym okresie ich dojrzewania. W związku z tym za punkt wyjścia ustalenia współczynnika bezpieczeństwa przyjęto równanie stanu granicznego filarów glinobitych o wilgotności około 10% obciążonych osiową siłą ściskającą.

Założenie uzasadnione jest tym, że praktycznie w ciągu 3—5 dni od ohwili wykonania filarów nie uzyska się większego ubytku wilgotności niż 2—3%, co przy założeniu wilgotności początkowej 12—13% prowadzi do wspomnianych 10,%.

W uzupełnieniu wyjaśnia się, że współczynnik . bezpieczeństwa będzje ustalony na podstawie wyników badań filaróik o smukłości A = 2,0, przy której nie ma obawy występowania wyboczeń pod działaniem sił osiowych.

Równanie stanu granicznego [1] w przypadku krańcowego udźwigu ma następującą postać '    .

yP = uRF

Współczynnik jednorodności materiału p charakteryzujący możliwe prawdopodobne odchylenia wytrzymałości Wykonywanych ścian glinobitych od średniej wytrzymałości uzyskanej w czasie badań próbnych filarów z uwagi na małą liczbę prób (3 filary) wyznaczony został na podstawie maksymalnych odchyleń w wytrzymałości poszczególnych badanych filarów od ich wytrzymałości średniej. Wyniki badań trzech filarów

0    wymiarach 50X50X100 cm i średniej wilgotności tworzywa 10,07%.

Z tablicy 23 wynika, że najwyższe odchylenie mniejsze od wytrzymałości średniej wyniosło 7,23%.

Filary glinobite mogą być wykonywane przez robotników o niskich kwalifikacjach

1    nieprzeszkolonyćh, có może być powodem nie uwzględnianych przy projektowaniu

Tablica 23

Wyniki badań trzech lilarów o wymiarach 50X50X100 cm i średniej wilgotności tworzywa 10,07%

Wyszczególnienie	Wytrzymałości uzyskane kGcm-	Odchylenia od wytrzymałości średniej
		kG/cm^2	0/ /O
Próbh 1	2,56	— 0,07	— 2,66
Próba 2	2,44	— 0,19	— 7,23
Próba 3	2,90	+ 0,27	+10,25
Wytrzymałość średnia	2,63

takich wad i usterek jak na przykład: niewłaściwe przygotowanie gliny,, niewłaściwe ubicie lub odchylenie konstrukcji od pionu itp.

W związku z tym zakłada się współczynnik zmniejszający równy 0,80. Współczynnik ten jest stosunkowo nieduży z uwagi na to, że filary próbne były wykonywane przez robotników o niskich kwalifikacjach.

Poza tym istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo jednoczesnego powstania wszystkich wad, które obniżają wytrzymałość filarów. Stąd współczynnik jednorodności w przypadku glin zwałowych o wilgotności około 10% wynosi

1

u, — j 072 * 0,80 — 0,747

współczynnik zaś bezpieczeństwa w przypadku filarów glinobitych o wilgotności 10% ściskanych siłą osiową

Si

1,15

P

1,54

4.5.5.2. Wzrost wytrzymałości tworzywa związany z ubytkiem wilgotności. Analizując wyniki badań filarów, o wymiarach 0,50X0,50X1,00 m, które były zgniatane przy różnych stopniach wilgotności tworzywa można stwierdzić, że w miarę ubytku wilgotności tworzywa wytrzymałość jego poważnie wzrasta.

Czas pełnego wyschnięcia tworzywa, to jest przejście ze średniej wilgotności początkowej, równej w tym przypadku 12%, do stanu powietrzno-suchego (wilgotność w granicach 3,5 do 5%) wynosi średnio 65 dni, to znaczy około 2 miesięcy.

T a b 1 i c a 24

Wzrost wytrzymałości lilarów w miarę ubytku wilgotności

Wyszcze gólnienie	Wilgotność początkowa tworzywa 0/ /o	Czas wysy cha nia dni	Wilgotność w chwili zgniatania o/ /o	Ubytek wilgotności o/ /o	Średnia wytrzymałość filarów kG/cm^2	Przyrosty wytrzyma łości kG/cm*
Seria I	12,4	5	10,07	2,33	2,63	_
Seria II	12,4	32	5,93	6,47	8,17	5,54
Seria III	11,6	65	3,89	7,71	10,47	2,30

.Największy przyrost wytrzymałości w czasie wysychania filarów stw/ierdzono W ciągu pierwszego miesiąca wysychania. W okresie tym bowiem, ubytek wilgotności przebiegał najbardziej intensywnie. W ciągu tego okresu wysychania, odbywającego się w pomieszczeniu zamkniętym o średniej temperaturze powietrza 15—18°C, ubytek wilgotności wynosił ^średnio 6,47%, natomiast przebieg wysychania filarów w ciągu drugiego miesiąca od ich wykonania był mniej intensywny, tzn. średni ubytek wilgotności w tym okresie wynosił około 2%. Przebieg wysychania filarów i związane z tym przyrosty w wytrzymałości filarów na ściskanią podano w tabl. 24 i na rys. 64.

Na podstawie wyników badań (rys. 64) można sądzić, że przyrost wytrzymałości •filarów glinobitych jest z dużym przybliżeniem wprost proporcjonalny do ubytku wilgotności tworzywa. Oczywiście postawienie tego zagadnienia w formie skonkretyzowanego wzoru, z uwagi na małą lifczbę przeprowadzonych prób, jest w chwili obecnej przedwczesne. Dlatego należałoby w ńajbliższej przyszłości przeprowadzić rozszerzone badania polegające na określeniu przyrostów wytrzymałości filarów z uwzględnieniem dokonywania prób przynajmniej co 1% ubytku wilgotności tworzywa. Na podstawie otrzymanych wyników można jednak dojść dó następujących wniosków: