61462 skanuj0020

chromatografii może być stosowany do rozdzielania związków chemicznych lotnych i trwałych termicznie. Analiza jakościowa podczas badań prowadzonych z wykorzystaniem metody chromatografii gazowej może być oparta na wykorzystaniu wielkości retencyjnych lub o inne metody analizy chemicznej [143-148]. Podstawową wielkością retencyjną jest czas retencji związku, czyli łączny czas przebywania związku w układzie chromatograficznym (od momentu wprowadzenia związku do dozownika do uzyskania sygnału z detektora). Podczas analiz złożonych mieszanin związków organicznych niewielkie znaczenie ma prowadzenie identyfikacji w oparciu bezpośrednio o czas retencji, gdyż wielkość ta zależy bardzo mocno nie tylko od rodzaju kolumny, ale także od warunków prowadzenia rozdzielenia chromatograficznego (przede wszystkim od temperatury kolumny lub stosowanego programu temperaturowego). Aby tego wpływu uniknąć stosuje się względne wielkości retencyjne, na przykład względny czas retencji lub względną objętość retencji, wyznaczane w oparciu o zastosowanie substancji wzorcowej. W literaturze opisano próby zastosowania różnych systemów przedstawiania danych retencyjnych w sposób, który zapewniałby ich powtarzalność i odtwarzalność [149,150]. Najszerzej przyjął się sposób przedstawiania danych retencyjnych w postaci indeksów retencji. Indeks retencji Kovatsa, wprowadzony w roku 1958, określa liczbę atomów węgla (pomnożoną przez 100) hipotetycznego w-alkanu, który miałby zredukowaną objętość (lub czas) retencji identyczną z retencją substancji, której indeks się wyznacza (w tych samych warunkach). Podczas wyznaczania tego indeksu n-alkany służąjako substancje wzorcowe i stosuje się interpolację logarytmiczną [151]:

1 = 100n + 100in ■

\ogt'x-\ogt'„

/7-H//; łc)g / _n

(39)

gdzie: t’_x, ti to zredukowane czasy retencji badanego związku x oraz ^-alkanów o liczbach atomów węgla n i n+m. Wielkości te powinny spełniać następującą zależność: t’„<t’_x<t’_n+m. Zredukowane czasy retencji oblicza się odejmując od czasu retencji związku czas martwy kolumny, a więc czas przebywania w układzie chromatograficznym substancji nie oddziaływującej z wypełnieniem kolumny. Indeks retencji Kovatsa mierzy się w warunkach izotermicznych. Jest on parametrem charakterystycznym dla danego związku w obecności określonej fazy stacjonarnej. Zależność temperaturowa tego indeksu jest niewielka i wynosi zwykle od dwóch do sześciu jednostek przy zmianie temperatury o 10 °C [152].

Pomiary w warunkach izotermicznych są niepraktyczne podczas prowadzenia rozdzielania jednocześnie wielu substancji, z powodu długich czasów analizy i poszerzenia pików później opuszczających kolumnę. W tym przypadku wygodniejsze jest prowadzenie