66246 IMGg64

	uzewnętrznione (także wynikające z instrukcji zadania) _t_
		właściwości indywidualne ucznia
Wiadomości znaczące	1- CZYNNOŚĆ UCZENIA SIĘ
pozriawczo-spo-	~~ ^:__1_
ieczne, motywacyjne		właściwości indywidualne ucznia

i

Poznawcze działania na wiadomościach

• zapamiętanie    • wzbogacenie

• selekcja    • tworzenie

•    restrukturyzacja

Wiadomości

gotowe

do zakodowania

Rys. 4. System operowania wiadomościami

dług wyobrażeń nauczyciela lub autora podręcznika o tym, jak jej odbiom — uczeń będzie rozumował, częściej jednak oddaje rozumowanie nadat cy wiadomości. Uczeń zmienia strukturę, szukając najbardziej dla stó* przydatnej.

4.    Wzbogacane o inne wiadomości uzyskane przez ucznia z zewnątrz li wydobyte z pamięci.

5.    Tworzone w wyniku własnych procesów poznawczych ucznia. Jest k z punktu widzenia ucznia wiedza nowa, którą samodzielnie wyprodukował.

Uczniowie przetwarzają wiadomości znaczące, w wyniku czego zmieniaj one znaczenie i zostają przygotowane do osadzenia w pamięci trwałej. Jest u proces uczenia się przygotowujący nauczenie się, a więc jest to proces aktywu; konstruktywny, nawarstwiający wiedzę i celowy. Podlega on dwom nadrzędny procesom myślowym, które go regulują. Noszą one nazwę procesów metapoi nawczych:

1)    regulowanie i zgrywanie ze sobą takich czynności, jak planowanie to nadzorowanie kierunku myślenia,

2)    uświadomienie sobie, co jest już wiadome i jak przebiegają proce poznawcze.

W trakcie czynności uczenia się znaczenie wiadomości zostaje dopełnioi a one same zorganizowane.

Wiedza. Wiedza przechowywana w pamięci jest zorganizowana. Uczr wie różnią się sposobem jej zorganizowania. Organizacja wiedzy wpływa na jak uczeń odbiera, rozumie i zapamiętuje napływające informacje. W trał

uczenia się struktura wiedzy ucznia zmienia się, ale zawsze pozostaje podstawą konstruowania nowej wiedzy. Tych kilka pożytecznych stwierdzeń pomoże spojrzeć na wiedzę jako system złożony z wiadomości, umiejętności i wartości, zmieniający się pod wpływem nauki szkolnej.

Wiadomości, umiejętności i wartości i wartości są surowcem zmian. Każdą zmianę można opisać na trzech wymiarach: zmiana rodzaju wiedzy, zmiana struktury wiedzy, zmiana dostępu do wiedzy (zob. rysunek 5).

4

a) wiem „kiedy” i dlaczego" użyć wiedzy „że" i „jak";

b) wiem „coś" łącznie z „czymś”

Wiadomości gotowe do — zakodowania

Rys. S. System zmieniania zapamiętanych wiadomości, umiejętności i wartości

Wyróżnia się trzy rodzaje wiedzy: deklaratywną, proceduralną i kontekstową. Znany psycholog szkolny Robert Tennyson tak je charakteryzuje: „Każdy rodzaj reprezentuje inny składnik systemu pamięci lub inną funkcję. Wiedza deklaratywna wskazując na świadomość, że coś się wie, jest «wiedzą że», na przykład że podkreślenie najważniejszych stów w tekście pomoże w przypomnieniu. Wiedza proceduralna to wiedza «jak»: jak użyć danego pojęcia lub reguły. Wiedza kontekstowa — «wiedza kiedy i dlaczego», polega na rozumieniu, kiedy i dlaczego wybrać te, a nie inne pojęcia i reguły. Ten kontrolno-wykonawczy proces, polegający na tym, że się wie, kiedy i dlaczego, zarządzany jest przez kryteria dokonywania selekcji zawarte w strukturze organizacyjnej wiedzy. Kryteria te są równoznaczne z wartościami oraz z kryteriami wskazującymi na sytuacyjną stosowność wiedzy”¹.

Wyróżnienie drugiego rodzaju wiedzy kontekstowej, „wiedzy z" bierze się

77

1

R. D. Tennyson Poznawczy paradygmat uczenia się przystosowany do technologii kształcenia. „Kwartalnik Pedagogiczny" 1991, nr 2.