68066 Nartowska Różnice indywidualne0060

simkach dowolnych; dziecko mające trudności w rysowaniu „opracowało” graficznie jakiś temat lub obiekt, utrwaliło go, gdyż uzyskał on aprobatę bądź dorosłych, bądź samego dziecka i następnie powiela przy każdej okazji uzyskując w ten sposób zadowolenie i czasem pozytywną ocenę. Na terenie przedszkola zwykle te praktyki są zwalczane, dzieci zachęca się do realizowania tematów urozmaiconych, o różnym stopniu trudności. Jest to bardzo słuszna zasada, lecz w przypadkach dzieci prezentujących niewielkie nawet niedobory rozwojowe należałoby być wyrozumiałym i pozwolić na włączanie w różne tematy tych opracowanych już i dających dziecku zadowolenie schematów, zachęcając jednocześnie do wprowadzania różnorodnych modyfikacji i zmian.

Na podstawie powyższych opisów widzimy, że żadna z omawianych funkcji nie ma charakteru wiodącego, a rola, jaką pełni każda z nich w czynności rysowania, jest całkowicie odmienna, dlatego nawet przy wysokim poziomie jednej z funkcji, a niskim drugim, nie dochodzi do pełnej kompensacji; rysunek może być pod pewnymi względami zadowalający, a pod innymi nie. Natomiast bywa też przeciwnie — dezorganizujący wpływ jednej zaburzonej funkcji może być tak znaczny, że podejrzewamy dziecko o zaburzenia w obu zakresach. Na przykład w przypadku niezręczności manualnej dziecko nie tylko rysuje przedmioty niekształtne, ale stara się je ograniczyć do koniecznego minimum, ma tendencję do upraszczania odtwarzanych obiektów, ograniczania szczegółów, gdyż są one dla niego zbyt trudne pod względem graficznym. Rysunek staje się więc nie tylko „brzydko” narysowany, ale i ubogi pod względem treściowym.

Kończąc omawianie rysunków tematycznych i dowolnych należy podkreślić to, o czym już wspominaliśmy: wszystkie wymienione wyżej cechy rysunków możemy rozpatrywać dopiero powyżej 5 roku życia dziecka, czyli od chwili, gdy wchodzi ono w okres bogacącego się schematu.

Rysunki dzieci młodszych, będące dopiero w fazie; ubogiego schematu, są znacznie mniej diagnostyczne przy wykrywaniu zakłóceń w obrębie poszczególnych funkcji. Jedynie może zwrócić uwagę niższy poziom rysunku w porównaniu z rysunkami równieśników, co powinno ukierunkować odpowiednie działania wychowawcze,

Innym rodzajem czynności rysowania jest graficzna reprodukcja jakiegoś wzoru. Może to być odwzorowanie układu konkretnych przedmiotów lub postaci tworzących razem scenę. Ten rodzaj rysunku jest czasem stosowany przez rodziców (a nie powinien !)> natomiast niemal nigdy nie występuje w normalnych zajęciach przedszkolnych.

Natomiast odwzorowanie stosuje się jako ćwiczenie kształcące koordynację wzrokowo-rucho-wą (o czym będzie mowa w ostatnim rozdziale). U dzieci w .wieku szkolnym, wykazujących zaburzenia percepcyjno-motoryczne przy posługiwaniu się wzorem, rysunek ulega znacznej poprawie.

Dla dzieci w wieku przedszkolnym kształcący walor posiadają rysunki nie według wzoru tematycznego, lecz o charakterze ornamentu (szlaczki) oraz układy przestrzenne figur geometrycznych, linii lub ich kombinacje. Wykonanie tych rysunków wymaga od dziecka dokonania analizy wzoru, podobnie jak przy budowaniu z klocków, tzn. i wyodrębnienia poszczególnych części ze złożonej całości, następnie narysowania ich w pewnej kolejności, we właściwym położeniu w stosunku

127