73498 skanuj016

58 Daniela Beceiewska

zmiany w aranżowanej relacji, utrwala tylko niekorzystne odczucia osoby wspieranej, działa niekorzystnie na jej samopoczucie, niweczy możliwość pomocy.

W relacjach pomocowych ważnym elementem w trakcie interakcji, jest zatem umiejętne (werbalne i niewerbalne) komunikowanie przez pracownika socjalnego własnej postawy pomocowej w postaci: otwartości, gotowości wysłuchania i chęci udzielenia wsparcia. Stąd tak ważne jest aby swemu rozmówcy dać do zrozumienia, że jest słuchany, właściwie odbierany (Łęcki, Szostak, 1999)¹ i może liczyć na pomoc w rozwiązaniu jego problemów.

Emocje występujące w relacji grupowej

Praca z grupą stanowi odrębne zagadnienie pomocowe². Grupa bowiem charakteryzuje się specyficznymi zasadami rozwoju i współdziałania. Dla naszych rozważań istotne jest podkreślenie, że prowadzenie grupy wsparcia, w tym wsparcia emocjonalnego, wymaga dużej wiedzy psychologicznej, socjologicznej i pedagogicznej.

Członkowie grupy mogą bowiem mieć różne oczekiwania wobec siebie i lidera oraz różne wymagania, co do norm życia grupowego. Istotnym problemem jest także struktura społeczna grupy oraz faza jej transformacji (tworzenia się grupy, burzy, normalizacji i spełnienia, czy dojrzałości), co jest niezmiernie istotne w poszczególnych etapach wspólnej pracy w grupie (K. Wódz, 1998)³.

Nie bez znaczenia jest tu także osobowość lidera oraz styl jego pracy z grupą (Czabała, Sęk, 2000)⁴. Dlatego też taki typ wsparcia może być realizowany w zasadzie przez profesjonalistów lub przez przygotowanych do tej pracy semiprofesjonalistów (przeszkolonych wolontariuszy).

O tych uwarunkowaniach i sposobach przezwyciężenia pojawiających się trudności w tym typie wsparcia pomocowego w literaturze polskiej dość szczegółowo pisze także Z. Zaborowski (1985)⁴⁸, natomiast typologię grup pomocowych oraz metody pracy socjalnej podają K. Wódz (1998)⁴⁹, a także J. Szmagalski (1995)⁵⁰. Do tej literatury należy odesłać zainteresowanego tą problematyką pomagacza. My natomiast skupimy się na technikach wsparcia w grupie pomocowej w rozdziale omawiającym to zagadnienie (rozdz. 6).

Istotnym uwarunkowaniem efektywności wsparcia emocjonalnego, jak wcześniej zaznaczyliśmy, są cechy osobowe pomagacza, jego zachowania wobec klienta, a także atmosfera panująca w instytucji pomocowej. Zagadnienia te zostaną omówione w ostatnim rozdziale naszych rozważań.

Natomiast o klimacie pomocowym w placówce wsparcia traktują specjalistyczne publikacje z tego zakresu, do których należy odesłać zainteresowanego czytelnika.

Sumując znaczenie i uwarunkowania efektywności procesu wsparcia emocjonalnego można powiedzieć, że w profesjonalnych działaniach pomocowych istotne jest to, że aby udzielane wsparcie emocjonalne było rzeczywiście skuteczne powinno być tak realizowane, by: zahamowało proces odwartościowania danej jednostki, wpływało na proces dowartościowania wspieranego człowieka, zapobiegało uzależnieniu go od środków wspierających, wzmocniło jego aktywność i procesy motywacyjne, pomogło mu modelować własne potrzeby i pozytywnie wpłynęło na jakość przeżywanych przez niego procesów emocjonalnych.

Przedstawione wyżej wprowadzenie teoretyczne upoważnia obecnie do sformułowania odpowiedzi na bardziej praktyczne pytanie, a mianowicie: jak przygotować się do działania pomocowego wobec osoby wymagającej naszego wsparcia emocjonalnego.

"* Zaborowski Z. (1985), Trening interpersonalny.

" Wódz K., (1998), op. cit.

Szmagalski J., (1995), Metoda grupowa w pracy socjalnej, w: Pilch T., Lepal-i*/yk 1. (red), Pedagogika społeczna. Warszawa.

1

   Łęcki K., Szostak A., (1999), Komunikacja interpersonalna w pracy socjalnej, Katowice.

2

   Mika S., (1987), Psychologia społeczna, Warszawa.

3

   Wódz K., (1998, Praca socjalna w środowisku zamieszkania, Katowice.

4

   Czabała Cz., Sęk I-I., (2000), Pomoc psychologiczna, w: Psychologia t. 3, Stre-lau J. (red), Gdańsk.