74607 IMGi43

psychologicznym, bazującym na procesach nerwowych, aktywizowanych głównie przez, struktury pniu mózgu”⁹*¹.

„Lęk określa się jako bardzo silny stan napięcia, charakteryzujący się poczuciem zagrożenia, a jednocześnie bezradności, niepokoju i bezsilności, l-ęk jest emocją bezprzedmiotową, co oznacza że nic uświadamiamy sobie źródła wywołującego stan zagrożenia, jednostka w celu uniknięcia przeżywania lęku uruchamia różnego typu mechanizmy obronne”' •.

Irena Obuchowska stwierdza, źe .jest to stan uczuciowy, należący do grupy uczuć o znaku ujemnym. Lęk działu przeważnie dezintegrujące”⁹⁶. Lęk jest najbardziej niebezpieczny dla rozwoju dziecka, kiedy jest silnie doznawany i często się powtarza. Towarzyszą temu reakcje organizmu takie jak: bledniecie, wzmożona potliwość, przerażenie itp. „Dziecko lękliwe ma specjalny stosunek do świata i do samego siebie, charakteryzujący się tajemniczym i niezależnym od obiektywnych warunków ciągłym lękiem. Jego rezultatem są postawu, ustępliwa i obniżona zdolność do działania⁹⁷.

Jeśli chodzi o lęki dziecięce pierwszą ich fazą jest lęk odtwórczy, czyli wyobrażenie zagrożenia, które dziecko przeżyło wcześniej. Następnie pojawia się lęk wytwórczy, ten tworzy się na bazie rozwijającej się wyobraźni dziecka. Lęk powoduje u dzieci silne nupięcie emocjonalne, dezorganizuje ich procesy poznawcze.

Najczęstszą postacią lęków dziecięcych jest niepokój, występuje wówczas, gdy sytuacje lękotwórcze mają churakter chroniczny. Niebezpieczną postacią lęków są lęki separacyjne, które występują nu skutek oddzielenia dziecka od matki, bądź. innej osoby znaczącej. Mogą pozostuwić trwały ślad w psychice dziecku.

^1,4 I. Obuchowska, Lęk, lęk szkolny, (w:) Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa 1993, s, 342.

” A. Kozłowska, Zaburzenia procesów.,,, op. cii., s. 59-60.

^w T. Borowska, Pedagogia ograniczeri ludzkiej egzystencji, IBE, Warszawa 1998, s. 26.

⁵⁷ J. Runschburg, L(k.,., op. clt., s. 84.

101