75245 Stefan Zarski Zofia Drozdowska Kuban KREGOSLUP twoj, moj, nasz s40

1

Ryc. 14. Połączenia dwu kręgów „1” za pomocą krążka międżykręgowego „2” oraz pary stawów międzykręgowych „3” utworzonych z wyrostków stawowych: górnego i dolnego, nazywamy jednostką ruchową kręgosłupa. Krążki i stawy międzykręgowe można wyobrazić sobie jako obręcz stawową, umożliwiającą ruchy obręczom kostnym, czyli kręgom. Najsłabszą i często wadliwie zbudowaną częścią obręczy kostnej jest węzina międzywyrostkowa, tj. część luku, zawarta między górnym i dolnym wyrostkiem stawowym „4”. Pomiędzy tylną krawędzią trzonów kręgowych i krążków międzykręgowych, a przednimi krawędziami wyrostków stawowych znajduje się otwór międzykręgowy „5”, przez który przedostają się korzenie nerwowe „6”, tworzące riS zewnątrz kanału kręgowego nerwy rdzeniowe. Ryc. „a” ukazuje stan prawidłowy. Masa krążków wypełnia przestrzeń między trzonami dostatecznie szeroko, aby utrzymać we właściwym ustawieniu wyrostki tworzące stawy, co warunkuje odpowiednie rozmiary otworów międzykręgowych, przez które mogą swobodnie przechodzić korzenie nerwowe. Ryc. „b” ukazuje dyskopatię prostą, która charakteryzuje się dużym ubytkiem masy krążka, co wywołuje przesunięcie się w przeciwnych kierunkach wyrostków stawowych (tzw. wgło-bienie wyrostków); powoduje to zmniejszenie się wymiarów otworu międzykręgowego i w następstwie ucisk korzeni nerwowowych.

stępstwie tego dochodzi do ucisku korzenia nerwowego w ścieśnionym otworze międzykręgowym.

W przebiegu zmian zwyrodnieniowych może jednak dojść i do wzmożenia ciśnienia wewnątrzkrążkowego (zwiększone uwodnienie i tylko częściowy rozpad koloidów tkankowych).

Jeżeli ten stan zbiega się z uszkodzeniem pierścienia włóknistego (nadmierne obciążenie lub uraz kręgosłupa), dochodzi do wytworzenia się przepukliny krążka międzykręgowego, czyli dyskopatii przepuklinowej (ryc. 15). Przez powstały w pierścieniu otwór, zwany wrotami przepukliny, przemieszcza się na zewnątrz - pod zwiększonym ciśnieniem - jądro galaretowate, które stanowi zawartość przepukliny. W następstwie tego dochodzi do ciasnoty w kanale kręgowym i ucisku korzeni nerwowych lub rdzenia kręgowego.

Spadek ciśnienia wewnątrzkrążkowego lub proces przepuklinowy sprawiają, że zmniejsza się spoistość jednostki ruchowej kręgosłupa (ryc. 16). Powoduje to, że ruchy międzytrzonowe i międzywyrostkowe już nie są należycie kontrolowa-

40