69844 Obraz (1156)

274

10.7. Etery w przyrodzie

Proste etery alifatyczne nie występują w przyrodzie. W materiałach roślinnych dość często spotyka się etery metylowe różnych fenoli. Jednym z przykładów jest anetol, główny składnik olejku anyżkowego. W procesach metabolicznych, dużą rolę odgrywają różne związki z pierścieniem oksiranowym, np. tlenek skwalenu. W organizmach zwierzęcych, tlenek skwalenu przekształca się w różne związki zawierające układ czterech pierścieni, charakterystyczny dla steroidów (rozdz. 13.13). Tlenek benzenu jest przykładem związku, powstającego w komórkach w pierwszym etapie usuwania szkodliwych związków aromatycznych.

tlenek skwalenu (2,3-epoksyskwalen)

anetol

tlenek benzenu

10.8. Metody syntezy eterów

Synteza z alkoholi w reakcji z kwasami

Najstarszą metodą syntezy eterów jest odwodnienie alkoholi przez ogrzewanie ze stężonym kwasem siarkowym. Eter dietylowy został w ten sposób otrzymany z etanolu już w roku 1540. Odwodnienie stężonym kwasem siatkowym

nie jest jednak ogólną metodą syntezy. Etery powstają z dobrą wydajnością tylko z alkoholi pierwszo rzędowych o krótkich łańcuchach węglowych, do C«.

H,SO.

2 CHjCHjCHjCHjOH    * (CH^CH^CH^O

Stosowanie eterów t-butylowych do ochrony grup OH w alkoholach nie miałoby praktycznego znaczenia gdyby etery te były trudno dostępne. Okazuje się jednak, 2e etery t-butylowe bardzo łatwo powstają z t-butanolu i alkoholi pierwszo- lub drugorzędowych w reakcjach katalizowanych przez niezbyt nawet silne kwasy, na przykład:

NaHS0₄. H,0

(CH,)_sCOH + CHjCHjOH -—■ — (CH,),COCH₂CH₃

Synteza t-butylowych eterów dlatego przebiega szybko i w łagodnych warunkach, że t-butanol łatwo tworzy kar bo kation. Etery powstają w reakcji karbokationu z alkoholami.

(CHj)jCOH + H" -► (CHjJjC * + HjO

(CH₃)₃C

+ ROH —— (CHj)jC-0 *-R —jjg (CHjjjCOR + H* H

mechanizm syntezy eterów t-butylowych

Synteza eterów z alkoholi metodą Williamsona

Synteza eterów tą metodą polega na reakcji alkoholanów lub fenołanów z haiogenoalkanami, na przykład: