87584 kscan
77

W pomiarach potencjometrycznych możliwe są rozwiązania bez potencjału dyfuzyjnego, czyli zestawia się ogniwo pomiarowe bez przenoszenia. Można np. jako elektrodę odniesienia zastosować elektrodę jonoselektywną zachowującą w warunkach pomiaru stały potencjał.

10.2.3. Elel^redy wskaźnikowe

Jak to wspomniano wcześniej, elektrody wskaźnikowe reagują zmianą potencjału jia obecność badanych jonów w roztworze. Potencjał takiej elektrody zależy zatem od aktywności (stężenia) roztworu, w jakim się znajduje.

W elektróanalizie potencjometrycznej pewną rolę jako elektrody wskaźnikowe odgrywają elektroda srebrowa, rtęciowa i wodorowa. Zanurzone w roztworach własnych jonów reagują zmianą potencjału na zmianę stężenia jonów.

We współczesnej elektróanalizie potencjometrycznej wykorzystuje się jako elektrody wskaźnikowe jonoselektywne elektrody membranowe.

10.2.3.1. Jonoselektywne elektrody membranowe

Jonoselektywne elektrody (ISE) membranowe stanowią nową grupę elektrod wskaźnikowych. Wspólną ich cechą jest to, że:

•    elektrodowo czynną częścią elektrody jest membrana,

•    o różnicy potencjału na granicy faz membrana/roztwór decyduje reakcja wymiany jonowej między jonami z roztworu a jonami z membrany.

Natomiast szczegóły konstrukcyjne, w tym stan skupienia fazy tworzącej membranę, różnicują te elektrody. ISE można podzielić na:

•    jonoselektywne elektrody ze szklanymi membranami — elektrody szklane,

•    jonoselektywne elektrody ze stałymi membranami,

•    jonoselektywne elektrody z ciekłymi membranami,

•Jonoselektywne elektrody z podwójnymi membranami — elektrody

czułe na gazy i elektrody enzymatyczne.

Elektrody szklane

Elektrody szklane są pierwszymi elektrodami membranowymi wykorzystywanymi w analizie potencjometrycznej (Haber, Klemensiewicz, 1909). Są one obecnie powszechnie stosowane do oznaczeń pH i są urządzeniamf niezbęd-nynu^TazdynTlaboratonum chemicznym. Typową konstrukcję elektrody szklanej przedstawiono na rys. 10.6. Elektroda szklana składa się z rurki szklanej zakończonej cienkościenną banieczką ze szkła elektrodowego. Wewnątrz rurki znajduje się elektroda wewnętrzna (wyprowadzająca), którą jest elektroda chlorosrebrowa (Ag/AgCl) zanurzona w roztworze wewnętrznym,

185