DSC04

Zadania:

1. Wyniki mutagennego działania badanych substancji na poi/^zegóLne szczepy bakteryjne przedstawić w postaci tabeli, oznaczając jako „+” wzrost bakterii w sąsiedztwie badanego mutagenti.

-—mutagen szczep bakterii ^s	ntg	OA	HA	5-BUdR

2. Określić naturę zmian molekularnych, które mógł wywołać dany mutagen.

TEST AMES'A

We współczesnym święcie liczba związków chemicznych znajdujących się w powszechnym użyciu jest niezwykle długa. Według szacunków jest wśród nich około 1500 substancji aktywnych stosowanych w pestycydach, 6000 substancji aktywnych znajdujących się w lekach, 3000 konserwantów stosowanych w produktach spożywczych, 2500 substancji o wartościach odżywczych i jeszcze około 50000 innych związków znajdujących się w codziennym użyciu. Niektóre z tych związków chemicznych mogą akumulować się w organizmie przez lata a następnie wywoływać działanie mutagenne. Ważne jest określenie, które ze stosowanych związków chemicznych, mogą stanowić zagrożenie dla ludzkiego zdrowia lub życia.

Rakotwórczość związków chemicznych można ustalać na podstawie badań epidemiologicznych. Są to jednak badania bardzo długie (trwają latami) i niezwykle drogie. Inną metodą są testy biologiczne na zwierzętach. Pozwalają na przewidywanie niebezpieczeństwa działania kancerogennego u ludzi, ale również są czasochłonne, drogie i niejednoznaczne etycznie (kilkaset zwierząt na jedno badanie). Z tych powodów, możliwość zastosowania szybkich i tanich testów biologicznych opartych na wykorzystaniu drobnoustrojów do wstępnej oceny potencjalnych mutagenów, stanowi bardzo cenną alternatywę.

Możliwość indukowania mutacji u różnych gatunków' zwierząt przez czynniki fizyczne lub chemiczne sugeruje, że ludzie również mogą być wrażliwi na środowiskowe czynniki mutagenne. Pomimo różnic międzygatunkowych w^r metabolizmie ksenobiotyków, naprawie DNA i innych procesach fizjologicznych, które wphwaią na częstość indukcji mutacji przez związki chemiczne, uniwersalność DNA jako materiału genetycznego uzasadnia stosowanie do przewidywania mutagenności badanych związków* chemicznych tak różnych systemów badawczych jak bakterie, owady, zwierzęta doświadczalne i kultury komórek ssaków. Uzyskiwanie zbliżonych wyników' w* różnych testach pozwala na przewidywanie podobnych skutków* genetycznych w odniesieniu do organizmu człowieka. Ogólna ocena efektu mutagennego polega na wykryciu zmian w* materiale genetycznym wywołanych przez badany związek chemiczny lub czynnik fizyczny. W systemach bakteryjnych wynikiem może być zwiększona liczba kolonii bakteryjnych pow*stałych na skutek rewersji mutacji w szczepach zmutowanych, nie mogących tworzyć kolonii bez zewnętrznego źródła niezbędnego składnika, jakim może być np. aminokwas, taki jak np.: histydyna lub tryptofan. Zmiana barwy powstałych kolonii może rów*nież być wynikiem świadczącym o indukcji mutacji przez badany czynnik (test na aktywność p-galaktozydazy).

Istnieje wiele odmian testów badających częstość pojawiania się mutacji w* DNA bakterii. Najczęściej stosowanym jest test Amesa. Test ten jest wykorzystywany przez wiele laboratoriów* i służy wykrywaniu mutacji powrotnych u bakterii Salmonella typhimurium. Otrzymane wyniki posłużyły do utworzenia licznych baz danych dotyczących właściwości mutagennych wielu związków* chemicz-tych. Oprócz testu rewersji mutacji w histydyno-zależnych szczepach Salmonella, naukowcy opraco-