IMG!93 (5)

- doświadczenia zdobyte przez samych młodych ludzi, które wywierają większy wpływ na kształtowanie się postaw młodzieży. jej sposobów odczuwania, myślenia i przez to są istotniejsze dla ich późniejszej party* cypacji w życiu społecznym niż doświadczenia zintcrnalizowane¹¹⁰. Drogi typ doświadczeń odgrywa istotniejszą rolę w inicjowaniu przez młodzież przeobrażeń, pierwszy umożliwia jedynie realizację funkcji reprodukcyjnej, odtwarzanie społecznych wzorców, które nic mają wymiaru transformatywno-przcobrazcn i owego Jest jednak jeszcze co najmniej jeden warunek, pierwotny wobec typu doświadczeń socjali/acyjnych. który umożliwia młodzieży inicjowanie przeobrażeń społeczno-kulturowych- Jest nim rodzaj społeczeństwa, możliwość zmiany systemu, przejścia od społeczeństwa tradycyjnego, statycznego, o powolnym rytmie przemian, do dynamicznego, otwartego i elastycznie reagującego na twórczy potencjał młodego pokolenia. Jeszcze jednym czynnikiem wyznaczającym młodzieży rolę w procesie społecznych przemian jest moment historyczny, odmienności aksjologiczne i kulturowe w obrębie społeczeństwa, na ogół iadykalizującc nastroje społeczne i stające się nierzadko zarzewiem głębokich przemian ideologicznych (w Polsce rolę taką odegrały wydarzenia marcowe z 1968 r. oraz strajki, jakie ogarnęły kraj na jesieni 1980 r. czy polski przełom polityczny w roku 1989). Tak więc młodzież, poza swą specyfiką pojęciowo-badawczy odgrywa też ważną rolę w społeczeństwie jako katalizator jego przemian.

Na zakończenie tej krótkiej charakterystyki młodzieży jako kategorii społecznej warto wspomnieć o różnych podejściach do problematyki jej tożsamości.

Podstawowe ujęcie prezentujące cztery typy tożsamości osobowej i społecznej koncentruje się wokół reakcji wobec społecznej oferty ról. obejmując: dyfuzję roli. przed/amknięcic, moratorium rozwojowe, a także tożsamość negatywną Zaprezentowano je w rozdziale 3, przy okazji omówienia koncepcji rozwoju społecznego E. Eriksona. Inne rozumienie tożsamości przedstawia Z. Bokszański¹", wyróżniając za Robbinsem i Zavalłoni cztery jej modele:

- Model zdrowia tożsamości - ściśle korespondujący z Eriksonowskim piątym stadium (dorastanie sytuowane pomiędzy 18 a 22 rokiem życia), o kluczowym znaczeniu dla rozwoju ego i samoświadomości. W modelu tym tożsamość konstruowana jest w oparciu o wskazanie ew entualnych

K. Mannheim. Csbnitk I apoUrstńsiMi w Jobie przebudowy. |'WN. Waaawa 1974.

* ¹    Tot,umaić,cJ»a,to wptnptkfy** teorii

tocjeUpcrm). Wydawnictwa Umwanylctu LM/Jtiego, Łódź I9S9.

źródeł jej zaburzania. >    |myqyi toąryrti w ■!■■ pey-

chiki i bodźców wywołujących

MnMHBIPIH

hutlowma |C«l » opucM o Hułacny twórcy się w zetknięciu informacji zwrotnych płynących i oucima I postrzeganiem samych siebie (w modelu tym sytuują d| min. ffl F- Znanieckiego i C» M Mcada).

- Model % w latnpof lądowy tOŻSamości odwohlje %tą do wartości, *Mhl kulturowych i etosu przyjętego w społeczeństwie. Samoświadomość tworzona jest w oparciu o style życia i formy relacji między jcdaoolkmri t grupami, które jednostka uważa za ważne, co można skrótowo ająś jsto prawidłowość wyrażającą się słowami: jestem tym. z czym i Urn się identyfikuję".

Model cgologic/ny tożsamości wskazuje na tworzenie obrazu samego siebie i jego analizę w oparciu o genezę, transformacje uchodzące pod wpływem określonych warunków środowiskowych i przeżyć a okresu dzieciństwa. Tworzywem jego powstawania są znaczące doświadczenie społeczne jednostki i pamięć przeszłości ujęte w formie maku biograficznych

Inną propozycję w zakresie budowania tożsamości przedstawia R. Ba*

I Ighursi Kluczowe dla budowania obrazu samego siebie jest wypełnienia określonych zadań życiowych przyporząAowanych stadiom wragwym w tym wypadku adolcsccncji i wczesnej dorosłości (są m nam., ouąpns więzi z rówieśnikami, budowania ról płciowych, akceptacja wygkghl [ po* sługiwanie się ciałem, osiągnięcie niezależności psy rMrmaj i«

rozwijanie wartości i systemu stycznego, wybór (natżonk*ti,i_

prokreacja. wychowywanie dzieci, prowadzenie domu, rozwjjamc kancty zawodowej, przyjmowanie odpowiedzialności tli/umlńią. smtame hągi identyfikacji społecznej)'". Można więc stwierdzić, to model Havighenssjan swego rodzaju modelem tożsamości działaniowy, gdzie jedaartha^skiihf poprzez typy podejmowanych i realizowanych wyzwań życsowyĄ. mną propozycją jest model wantwśeswy tożsamości oparty testem typu TST (Twenty Statements Test). »)iłlni się w mm identyfikacje dotyczące: piet. pełnionej sak. przynależności isśBMg narodowej, cech charakteru, wieku.

M hwułifcl (iKWiUM Ipów^wau*sa

km