222

222 TEORIA - DIAGNOZA - TERAPIA. Wybrane problemy pedagogiki specjalnej

Korzystanie z symboli opartych na znakach graficznych wymaga odpowiedniego funkcjonowania analizatora wzrokowego. Przy wyborze systemu komunikacji powinno się brać pod uwagę ostrość wzroku (ew. korygować ją szkłami) i wiedzieć, czy prawidłowo odbierane są kolory. Informacje te pozwolą na dostosowanie wielkości prezentowanych symboli, określenia odległości od oczu, dobrania odpowiedniego tła do ich prezentowania. Dokładne określenie pole widzenia pozwala układać symbole lub tablice komunikacyjne w najbardziej odpowiednim dla danego dziecka miejscu.

O wyborze konkretnego systemu symboli wyobrażeniowych decyduje fakt, czy i jak dokładnie dziecko rozróżnia kształty, potrafi wyodrębnić figurę z tła oraz jakie są jego umiejętności wyszukiwania i wskazywania niewielkich różnic w pokazywanych symbolach. Dobrze jest także określić, jaka jest maksymalna liczba symboli, spośród których dziecko potrafi prawidłowo wskazać zadany symbol (znak). Do wyboru mamy kilka systemów, z których w Polsce najczęściej używa się symboli Blissa, systemu PCS (Picture Comunication Symbols) -wykorzystujących czarny wzór na białym tle, oraz piktogramy (PIC - Pictogram Ideogram Communication) białe symbole na czarnym tle. Podjęte też zostały próby dostosowania do warunków polskich systemu Aladyn. Każdy z nich dysponuje własnym słownikiem dającym możliwość budowania wypowiedzi w formie pojedynczych wyrazów lub zdań, w zależności od umiejętności i potrzeb komunikacyjnych konkretnej osoby korzystającej z tej formy porozumiewania się. Należy przy tym pamiętać, że standardowe systemy komunikacji (np. PCS czy system Blissa) rządzą się swoimi prawami - np. kolor tła symbolu zależy od tego, jaką częścią mowy jest wyraz przedstawiany przez ten symbol (np. żółte tło - rzeczownik, zielone tło - czasowniki).

Fotagrafia 1. Porównanie symboli z różnych systemów

	siedzieć	czytać	spać	biegać	słuchać		patrzeć
Piktogra my	h	hi	lis|				&
PCS	k	nad S	•ImP <s>.	run Ą	llaton, h«ar ©		took. MM
System BLISSA	siedzieć I A j □	czytać TT” ©□	spać i ^AO	biegać		shichać A | 9 i	patrzeć, widzieć A O
				A