22 (545)

Rys. 11.24. Panewka w przypadku doprowadzania smaru przez czop obciążona statycznie

prowadzanie siuai u    ,

nieobciążonej stronie panewki jest możliwe tylko rowkiem obw komunikującym się z otworem, przez który napływa smar do ^ ⁰' _ny_t

i®^rU

IB

Rys. 11.27. Wykorzystanie efektu wyciskania smaru w łożysku obciążonym wahadłową siłą, o ruchu oscylującym czopa

^^korzystniejszym przypadkiem ruchu i obciążenia jest: ttych' ^Cyjⁿy przy obciążeniu stałym co do kierunku i wartości. W zbliżo-"^runkach pracuje łożysko sworznia tłokowego 2-suwowego silnika

Inaczej wygląda rozprowadzenie smaru w łożysku pracując tycznych warunkach, jak np. na rys. 11.23 jeśli smar jest don^ ^{W ic}K, poprzez otwór w czopie. Dla zapewnienia ciągłości dopływu^l0Wadzai>y nieobciążonej stronie panewki musi istnieć rowek półobwodow ,^Sniaru jpo

półpanewce, jeśli panewka jest dwudzielna, zaś w czopie mu^ T ^Sórn<h

^zą być _d

Do manometru

Przelotowe rowki j wzdłużne dla wzmożenia I przepływu smaru /

Rys. 11.23. Schemat panewki turbinowej o wzmożonym przepływie smaru

promieniowe otwory, jak na rys. 11.24. Jeśli panewka jest tuleją wykonuje się obwodowy rowek. Wówczas wystarczy jeden otwór promieniowy w czopie. Wzdłużne rozprowadzenie smaru z rowka obwodowego,

konstruuje się, jak w poprzednim przykładzie. Rowek obwodowy po obciążonej stronie panewki jest szkodliwy i takiej konstrukcji należy unikać.

Jeśli obciążenie wiruje z czopem, rys. 11.25, a smar jest doprowadzany przez panewkę, wówczas ⁰^^>c*^?ⁿ._e obszar panewki zmienia się zg z kierunkiem obciążenia. Ciągłe prowadzanie smaru do przestrzenią nm obW¹

do łożys*⁸

Gdy kierunek działania obciążenia względem czopa jest stały ¹ _eJc wówczas po jego nieobciążonej .stronie można wykonać wzdłużny ^ rozprowadzający smar, jeśli nie, wtedy rolę rowka rozprow^a .^₀nej odgrywa szczelina istniejąca między czopem i panewką po nie _st0. stronie. Zauważmy, że w tym przypadku czop powinien być wy ^ _g -gób pem łożyskowym jeśli odkształcalność stopu ma być we własci _sr0ąri wykorzystana. Na rys. 11.26 pokazano schemat rozprowadzeni®

S _ce dla warunków pracy, jak na rys. 11.25, w przypadku, gdy J P^a°!₀pły\va do łożyska przez czop.

^{d F}e trudności konstrukcyjne istnieją w łożyskach o ruchu oscyla-B^^aZIgdzie prędkość zmienia kierunek i ruch ma miejsce na niepeł-_cyjny*\^g; obrotu. Przypadki te spotyka się głównie w łożysku sworznia ₃yiP ^kąC _{lub czopa} wodzika silników tłokowych, w przegubach rozmai-ił°^koWeerhanizmów maszyn roboczych i różnego rodzaju dźwigniach wy-tycH ^nie^_{h ruch wa}hadłowy. Można tu rozróżnić dwa przypadki: łożysko

Rys. 11.25. Panewka w przypadku obciążenia wirującego z czopem, gdy smar doprowadzony jest przez oprawę

Rys. 11.26. Rozprowadzenie smaru W' łożysku, gdy obciążenie wiruje z czopem, smar doprowadzany przez czop

ze zmianą kierunku działania obciążenia i łożysko o stałym kierunku obciążenia. W łożyskach tych mamy przeważnie małe prędkości obwodowe, a bardzo duże naciski. Osiągnięcie tarcia płynnego wyłącznie na zasadzie klina smarnego jest niemożliwe. W pierwszym przypadku, gdy kierunek siły jest zmienny, można uzyskać tarcie płynne na zasadzie efektu wyciskania smaru. Schematycznie przedstawiono go na rys. 11.27. ^zy zmianie kierunku działania siły czop zmienia swe położenie w łożysku. Przy przeskoku czop wyciska smar, przy czym opór wyciskania ^ortyzuje uderzenie. Tymczasem na drugą stronę powinien być doprowadzony smar dostatecznie szybko, aby mógł przy następnym nawrocie ^ ałać jako poduszka amortyzująca, a oprócz tego smarować przy oscyla-f. Mimo, że trudno tu o wytworzenie klina smarnego, do styku meta-^znego dojść nie musi. Zależy to w dużej mierze od prędkości nawrotów, i to^{PlSU Z}^^aw’^{sk:a w}Mać, że smar powinien być doprowadzany z obu stron Ło. dużymi przekrojami, aby mógł dać się na czas napompować ritla r*^{1 nawrotn}y^m czopa. Rys. 11.28a, b, przedstawia schematy panewek ^rodzał^u obciążenia i ruchu. Charakterystycznym jest krótki . ¹¹³ obciążanych obszarach panewek rozprowadzający smar bzni_ej odmiennie niż w poprzednio omawianych przypadkach.

ruch

381