22 (748)

Rozdział I

Podobnie zawód determinuje zachowanie konsumenta. Wiąże się z nim charakter pracy, który określa decyzje o rozdziale środków na poszczególne grupy dóbr. Mają na to wpływ utrwalone zwyczaje, elementy prestiżu społecznego, określone sposoby odżywiania, formy spędzania czasu wolnego. Możemy mówić o modach finansowo-decyzyjnych rodziny robotniczej, inteligenckiej, miejskiej, studenckiej itp ⁴⁰ 1.1.5. Czynniki subiektywne

W przypadku każdego człowieka u podstaw decyzji o zakupie produktu leży wiele jego wcześniejszych doświadczeń, nie zawsze uświadomionych. Dlatego ważne jest skierowanie uwagi na system potrzeb i motywów zachowań konsumenckich. Niewątpliwie najważniejszym czynnikiem subiektywnym spośród determinantów zachowań konsumenckich są potrzeby. Są one ściśle związane z człowiekiem, gdzie cała jego działalność nierozerwalnie wiąże się z powstawaniem potrzeb i dążeniem do ich zaspokojenia.

W literaturze potrzebę definiuje się jako stan braku czegoś i zarazem czynnik uruchamiający funkcje motywu do działania w kierunku odpowiedniej zmiany tego stanu.⁴¹ Stan braku postrzegany jest jako przykrość i skłania do podjęcia działań redukcji tego stanu. Warunkiem zaspokojenia potrzeby jest wcześniejsze jej uświadomienie, które może być wynikiem braku produktu, uzyskania informacji o nowym produkcie, ujawnienie się nowych potrzeb, zmiany sytuacji materialnej itp.

Każda potrzeba ma swoje źródło. Mogą nimi być : organizm człowieka, z którego wynikają potrzeby biologiczne, jego psychika (potrzeby psychologiczne) oraz środowisko społeczne (potrzeby społeczne)⁴²

Cechą potrzeb jest fakt, iż ich liczba jest nieograniczona. Powiększa się ona wraz z rozwojem cywilizacji, zmienia się też struktura potrzeb i hierarchia. Zaspokojenie potrzeb ma charakter czasowy, gdyż większość z nich odnawia się, a proces zaspokajania jest ciągły, ponieważ zaspokojenie jednej potrzeby

⁴⁰    A. Jachnis, J.F. Terelak, Psychologia...., op.cit., s.298

⁴¹    L. Rudnicki, Zachowanie...., op.cit., s.37

⁴²    Ibidem, s.38

22