230 (38)

nieformalnym, które młodzież otrzymuje w rodzinie (dotyczy to jednak, przypomnijmy, od połowy do trzeciej części rodzin rożnych grup respondentów), pozostaje jej głównie działanie na własną rękę, co zresztą wielu odpowiada, zwłaszcza gdy samookreśleń tożsamościowych dokonują w aurze moratorium odpowiedzialności i bezkarnego próbowania różnych życiowych ról. Ci jednak, którym bezaltematywność sytuacji decyzyjnej nieco ciąży, a rozchwiane emocje czasu dorastania utrudniają realną ocenę sytuacji, chętnie poszukaliby wsparcia. Nie sposób także nie zauważyć znacznej grupy młodych, w przypadku których bilans dotychczasowych zmagań biograficznych jest ujemny - tych, którzy dokonane przez siebie wybory i podjęte decyzje traktują jako pomyłki, efekty niekorzystnych zbiegów okoliczności czy wreszcie wynik beztroskich zaniedbań.

Gdzie wszystkie te osoby winny poszukiwać wsparcia?

Z formalnego punktu widzenia poradnictwo zawodowe (bowiem taka nomenklatura jest rozpowszechniona na rynku polskim i wielu krajów Unii Europejskiej) przypisane jest w naszym kraju dwóm resortom^{1 2}:

-resortowi Edukacji Narodowej - ten poziom obejmuje orientację i doradztwo głównie dla adolescentów na progach szkół ponadpodstawowych i młodzieży w toku edukacji wyższej oraz

- resortowi Pracy i Polityki Socjalnej, który swoje działania adresuje do dorosłych czynnych zawodowo, bezrobotnych, wreszcie - do znajdujących się w specyficznych okolicznościach życiowych (zmiany zatrudnienia, kwalifikacji, restrukturyzacja rynku pracy, ludzie o specjalnych potrzebach zawodowych).

Niestety zwłaszcza w zakresie pomocy na etapie przedzawodowym praktyka, jak zauważają autorzy raportu Model zintegrowanego poradnictwa zawodowego w Polsce (Trzeciak, Drogosz-Zabłocka (red.), 1999), pozostawia wiele do życzenia. Potwierdzają to także cytowane wcześniej wyniki badań autorskich.

W krajach europejskich doradztwo zawodowe skoncentrowane jest wokół trzech zasadniczych płaszczyzn tematycznych (por. Trzeciak, Drogosz-Zabłocka (red.), 1999, s. 38-39)2:

230

1

   Europejskie systemy doradztwa zawodowego wykazują w tym względzie znaczne różnice (Trzeciak, Drogosz-Zabłocka (red), 1999, s. 37, Watts, 1994), np. w Danii, Grecji, Irlandii i Portugalii służby doradcze działają w ogromnej przewadze przy instytucjach edukacyjnych, w Niemczech są związane z rynkiem pracy i biurami zatrudnienia, w Belgii, Francji, Włoszech, Luksemburgu czy Hiszpanii - funkcjonują opierając się na wydzielonych agendach resortu oświaty, w Holandii i Wielkiej Brytanii zaś mają postać dwojaką - działają zarówno w systemie szkolnym, jak i w postaci wydzielonych agend. Watts zauważa konieczność rozszerzania zasięgu doradztwa zawodowego zwłaszcza na wszystkie instytucje edukacyjne, których misja w tym względzie jest szczególna.

2

   Informacje (czasem pośrednie i rozproszone) o funkcjonowaniu doradztwa zawodowego w Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii w odniesieniu do specyfiki systemów edu-