233wb

podobnie jak Rafael obserwował naturę, by wyłonić najpiękniejsze jej formy - scalone potem w jednym dziele powstałym już w wyobraźni artysty. Był też, wraz z innym wybitnym artystą malarzem, Claudem Lorrainem, twórcą pejzażu. Wyczulony na piękno przyrody uwznioślał ją, idealizował. Malował wyobrażone pejzaże o doskonałych formach, łącząc zachwyt nad pięknem natury i bezpośredniość jej odczucia z klasyczną powagą i dostojnością. Są to z reguły pejzaże ze sztafażem, przeważnie o tematyce mitologicznej (■Orfeusz i Eurydyka, Diogenes, Pogrzeb Fokiona). Poussin to wielki klasyk, antyteza Rubensa. Jego kompozycje są wyważone, przemyślane. Dostojne, spokojne, podejmują zasadę wielości w jedności, operują prostymi, czytelnymi formami, są uładzone, uporządkowane. Panuje w nich doskonałe zrównoważenie ilościowe kształtów, kierunków i wielkości. Dają wrażenie pełni i spokoju. Kompozycje figuralne Tankred i Herminia, Wspaniałomyślność Scypiona, Et in Arcadia ego przedstawiają postacie harmonijnie zbudowane, w ruchu umiarkowanym, pozach wyszukanych, to wszystko jednak w sposób naturalny, bezpośredni, bez cienia sztuczności. Zawsze barwa (działająca emocjonalnie) podporządkowana jest rysunkowi, uczucia racjom rozumowym, a spontaniczność i instynkt okiełznane rygorystycznymi, narzuconymi sobie regułami. Poussin przedłuża zasady estetyki renesansowej wyrażającej się w dziełach Rafaela, Palladia i wraz z architektem swej epoki, Claude Perraultem, otwiera drogę ku nowemu stylowi - klasycyzmowi. Po-ussincm zachwycali się także romantycy w XIX wieku, ceniąc go za świeżość, nastrojo-wość zawartą w dziełach, za bezpośredniość i subtelność uczuć.

Barok francuski

Drugi nurt w sztuce francuskiej, barok zbliżony do włoskiego, reprezentuje Georges de La Tour. twórca licznych dziel o tematyce religijnej. Problem światła w dziełach de La Toura ma rolę pierwszoplanową. Artystę interesuje światło sztuczne: świecy, pochodni rzucających blask na bryłę postaci ludzkich (Znalezienie iw. Sebastiana, Narodzenie Chrystusa, Św. Józef). Temu zagadnieniu podporządkowana jest całkowicie gorąca, ciemna, zawężona gama barw. Bryła podzielona jest ostrą granicą strefy światła i cienia na dwie części. Daje to efekt pewnej geome-tryzacji przestrzennych kształtów i - wraz z oszczędną kolorystyką - daleko posuniętej

233

235. Nicolas Poussin Et in Arcadia ego. 1 638-1 640