240

- krzywa 6). Celem jest otrzymanie struktury drobnego perlitu (troostytu), która jest szczególnie podatna na ciągnienie, a przez kombinację patentowania i ciągnienia można uzyskać wytrzyma, łość rzędu 2200 MPa przy dużej plastyczności. Stąd obróbkę tę stosuje się na druty do lin, struny, drut do strunobetonu itp. Au-stenityzowanie przeprowadza się w dość wysokiej temperaturze I 900+950°C, a kąpielą izotermiczną może być stopiony ołów. Obecnie zarówno do austenityzowania, jak i wygrzewania izotermia nego stosuje się elektryczne nagrzewanie oporowe.

11.17. Jaki jest sposób przeprowadzania i cel obróbki podzerowej?

Obróbka podzerowa polega na oziębianiu zahartowanego elemen- f tu do temperatury niższej od 0°C (zwykle w stałym COj - ok. i -70°C) celem rozłożenia austenitu na martenzyt. Dzięki temu I zwiększa się twardość, co jest szczególnie ważne w przypadku na- I rzędzi lub nawęglanych powierzchni. Ze względu na skłonność au- I stenitu do stabilizacji obróbkę należy przeprowadzać zaraz poza- ^: hartowaniu. Korzystny efekt obróbki podzerowej jest zwiany I z zachodzeniem przemiany martenzytycznej poniżej 0°C, w z wiąz- i ku z obniżeniem temperatury M,- dla stali o większej zawartości I węgla nawet do ok. — 130°C. Dzięki ochłodzeniu stali poniżej M/ I ilość austenitu szczątkowego zostąje wydatnie zmniejszona.

11.1(k Na czym polega utwardzanie wydzieleniowe stopów?

Utwardzanie wydzieleniowe stopów polega na wydzieleniu w sta- I nie stałym dyspersyjnych faz, które blokując ruch dyslokacji I umacniają stop, tj. zwiększa się jego wytrzymałość i twardość,« I maleje ciągliwość (A, Z).

Utwardzenie wydzieleniowe może być stosowane wyłącznie I w stopach, w których istnieje zmienna rozpuszczalność składni- I ków z temperaturą (malejąca z jej obniżaniem). Utwardzanie wy I dzieleniowe składa się z dwóch operacji:

1.    Przesycania, mającego na celu otrzymanie przesyconego rot- I tworu stałego. Dokonuje się przez nagrzanie stopu powyżej li- I nii zmiennej rozpuszczalności (solvus) (rys. 11.9) i szybkie I .oziębianie w wodzie.

2.    Starzenia, polegającego na wytrzymaniu przesyconego ele- I mentu w temperaturze pokojowej (starzenie naturalne li» | samorzutne) albo podwyższonej (starzenie przyspieszone P I sztuczne) w czasie potrzebnym do wydzielenia dyspersyjnych I cząstek.

Rys

wy*

jS Jaki jest wpływ temperatur

⁷ ftó

Ze wzrostem temperatury s uzyskania maksymalnego u tego umocnienia jlrys. 11.10)

wĄ ——godziny Cus

Oznacza to, że najwięks starzeniu naturalnym, ale 1 gi; wynosi zwykle kilka dób.

Przy starzeniu przyspk czasu starzenia, występuje gający na spadku umocniei nego czasu starzenia, co je Starzenie samorzutne możi

^do temperatur znacznie niż

* iest mechanizm un ^c^ąstki?

^echanizm ten, ^0Wa^ ruchu

zapropom

dyslokacji

240