253

gdzie: n - liczba ziarn widocznych na powierzchni 1 cal² (6,45 cm²) pny powiększeniu 100x, N — numer wzorca.

W Polsce stosuje się skalę opartą na układzie metrycznym

m = 8 ■ 2°

gdzie: m - liczba ziarn przypadających na powierzchnię zgładu i 1 mm¹,0 - numer wzorca.

Stosuje się 18 klas o wartościach G od -3 do +14. Norma zawiera również rysunkowe skale wzorców, które porównuje się bezpośrednio z mikrofotografiami przy powiększeniu 100x (rys. 11.18).

tl.43. Na czym polega istota dyfuzyjnej przemiany austenitu?

Istota przemiany dyfuzyjnej austenitu polega na tym, że jej szybkość jest kształtowana przez dyfuzję węgla w austenicie (DcO E i szybkość zarodkowania nowych faz, tj. węglików i ferrytu, a siłą 1 napędową tej przemiany jest różnica energii swobodnej (AF) au-| stenitu i mieszaniny faz (które powstają). Ponieważ AF ma nąj-1 mniejszą wartość tuż poniżej Ar\, a Dc^Y tuż powyżej Af„ wynika stąd, że największa szybkość przemiany dyfuzyjnej austenitu jest !§ osiągana pomiędzy tymi temperaturami, tj. przy ok. 500°C. Jest to więc temperatura najmniejszej trwałości austenitu w stalach • węglowych. Powyżej tej temperatury zachodzi przemiana dyfuzyjna, zwana perlityczną, a poniżej - bainityczna (ta ostatnia cechuje się tym, że na skutek małej szybkości dyfuzji węgla mogą nie zostać osiągnięte składy równowagowe faz i rozkład austenitu może nie zajść do końca.

1144. jaki jest przebieg przemiany dyfuzyjnej austenitu w czasie w warunkach izotermicznych?

Przebieg ten jest analogiczny jak w przypadku wszystkich przemian dyfuzyjnych zachodzących poprzez zarodkowanie (krystali-

Czaa T

Rys. 11.19. Wpływ czasu na postęp przemiany w warunkach izotermicznych: a) perlitycznej, b) bainitycznej

253