266 267 (3)

Mięsień wykazujący całkowity lub częściowy odczyn zwyrodnienia nie odpowiada skurczem na impuls prądu faradycznego. Stymulacja mięśnia zwykłym prądem galwanicznym wymaga wówczas znacznie zwiększonego natężenia prądu, wywołując silne reakcje bólowe i skurcze mięśni zdrowych w otoczeniu. Stosowanie impulsów eksponencjal-nych do stymulacji mięśni okresowo odnerwionych i wykazujących odczyny zwyrodnienia jest metodą z wyboru.

Regeneracja włókien nerwowych po uszkodzeniu nerwu obwodowego na skutek zmian zapalnych lub pourazowych, gdy ciągłość nerwu jest zachowana, jest procesem długotrwałym. Jeżeli w tym okresie pozostawimy mięsień bez leczenia zachowawczego, szybko ulegnie on zwłóknieniu i mimo odzyskania unerwienia może utracić swą sprawność fizjologiczną.

Stymulacje mięśni impulsami eksponencjalnymi zapobiegają skutecznie powstawaniu zaników. Zasadą obowiązującą jest wywoływanie efektywnych skurczów mięśnia, lecz bez objawów bólu lub zmęczenia. Uzupełnieniem leczenia jest stosowanie ciepła, celem poprawy ukrwienia mięśnia, oraz ruchy bierne zapobiegające wytwarzaniu się przykurczów.

Gdy mięsień w okresie leczenia zachowawczego odzyska zdolność słabego czynnego skurczu, wówczas można skojarzyć stosowanie impulsów eksponencjalnych z zamiarowym skurczem mięśnia. Pacjent odczuwając wywołany impulsem prądu skurcz mięśnia wzmacnia go i zwiększa jego siłę skurczem zamiarowym.

Wskazania. Stymulacje mięśni impulsami eksponencjalnymi stosuje się w porażeniach wiotkich z częściowym lub całkowitym odczynem zwyrodnienia oraz w leczeniu zaników mięśniowych, jako skutków porażenia lub bezczynności (np. po długotrwałym unieruchomieniu).

Oznaczenie optymalnej wartości impulsu eksponencjalnego

do stymulacji mięśnia

Dobre wyniki leczenia stymulacją uzależnione są od doboru parametru impulsu do stanu chorego mięśnia. Parametr impulsu jest określony przez czas (t) w milisekundach i wartość szczytową amplitudy impulsu mierzoną w miliamperach.

Optymalny parametr impulsu uzyskamy na podstawie wykresu krzywej i/t (natężenie/czas) dla impulsów prostokątnych i trójkątnych.

Technika wykonania krzywej i/t i ogólna charakterystyka wykresów podana jest w rozdziale o elektrodiagnostyce.

W celu określenia optymalnego parametru impulsu eksponencjalnego do stymulacji badanego mięśnia przeprowadzimy na podstawie niżej podanych przykładów analizę wykresów krzywych i/t.

Każdy badany mięsień może mieć odmienne wartości dla reobazy przy drażnieniu impulsem prostokątnym i progu pobudliwości dla impulsu trójkątnego, oraz wartości natężenia prądu dla skurczów progowych przy zmianie czasu impulsu, lecz charakterystyczne cechy krzywej pozwolą zróżnicować stan mięśnia i optymalne dla tego stanu wartości

impulsu.

Wykonanie wykresu polega na oznaczaniu wartości natężenia prądu dla skurczu progowego w zależności od stopniowo zmniejszanej wartości czasu impulsu (od 1000 ms do 0,1 ms).

Na przygotowanej kartce z podanymi wartościami czasu (t) i natężenia prądu (i) oznaczamy punktami otrzymane przy badaniu wartości natężenia prądu, które zastosowano celem uzyskania skurczu progowego. Połączone punkty dadzą nam wykres krzywej i/t. Zasadniczo przeprowadzamy dwa badania: przy użyciu impulsów prostokątnych oraz trójkątnych, a wykresy obu krzywych i/t przedstawiamy na tej samej karcie. Linia ciągła oznacza wykres krzywej i/tdla impulsów prostokątnych, linia przerywana dla impulsów trójkątnych.

Ryc. 145 przedstawia wykresy typowe dla zdrowego mięśnia. W normalnym mięśniu wartość reobazy (odpowiadająca dawce natężenia prądu dla impulsu prostokątnego o czasie 1000 ms) przy zmniejszaniu czasu impulsu początkowo nie ulega zmianie (na wykresie ryc. 145 wartość

reobazy wynosi 8 mA, a linia ciągła zachowuje wykres poziomy). Gdy impuls uzyska wartość kilku milisekund, wówczas dawka natężenia prądu potrzebna do uzyskania skurczu progowego stopniowo i łagodnie wzrasta. Na wykresie krzywej i/t dla impulsów trójkątnych dawka natężenia prądu potrzebna dla skurczu progowego, gdy wartość czasu wynosi 1000 ms, jest znacznie wyższa (na rycinie wynosi 30,5 mA). Określa ona wartość dla tzw. progu akomodacji. Gdy zmniejszamy czas impulsów trójkątnych, wówczas wartości natężenia prądu potrzebne do uzyskania

267