292 293 (8)

293

(10.21)

= ZAm' + AZh’+AZAh'.

dzielimy stronami przez równanie (10.20):

AY _ AZ-H' Am - Z T Zw* zw Po uproszczeniu otrzymujemy:

AY ₌ AZ Avv AZ Am Y" Z * w * Z ' w

Z-w

Ctfii III. Podila*) muknwkomimil

przy mniejszych nakładach czynników produkcji. W naszej analizie oznacza to wyższą produkcję przy tych samych nakładach pracy.

Zilustrujmy efekty postępu technicznego, wykorzystując rysunek 10.5. Załóż, my. że krzywa zaznaczona jako ciągła wyraża zależność produkcji Y od zatrud. nienia Z przed wdrożeniem postępu technicznego. Jak już wiemy, krzywa t_a zakłada niezmienność zasobu kapitału i stanu techniki produkcji. Na rysunku 10.5 zaznaczono to kreską poziomą nad symbolami Ki A. Oznaczmy istniejący wówczas stan techniki produkcji jako A& Załóżmy, że wdrożono postęp techniczny, w rezultacie czego technika produkcji poprawia się. co znajduje wyraz w zmianie czynnika A zA₀ do/li. Efektem postępu technicznego są wyższe rozmiary produkcji przy tych samych nakładach pracy, co na rysunku 10.5 znajduje wyraz w przesunięciu krzywej produkcji do góry, np. do położenia krzywej przerywanej oznaczonej F(Z, K. At).

Przed wdrożeniem postępu technicznego, przy zatrudnieniu Za wytwarzano produkcję Y* natomiast po wdrożeniu postępu technicznego przy tym samym zatrudnieniu Z„ wytwarza się produkcję Yj, a więc produkcję wyższą. Efektem postępu technicznego jest więc wzrost produkcji w stosunku do liczby zatrudnionych. Stosunek wielkości produkcji do liczby zatrudnionych ( ^ J nazywamy

wydąjnością pracy. Pokazuje ona, jak dużą produkcję (ile produktów i usług) wytwarza przeciętnie 1 zatrudniony. Na rysunku 10.5, przy zatrudnieniu Zo. wydajność pracy przed wdrożeniem postępu technicznego wynosiła -⁰-, po wdrożeniu

v    v y

zaś Ponieważ - > —, można stwierdzić, że postęp techniczny prowadzi do

Zo    Z 0 Z||

wzrostu wydajności pracy.

Efekt postępu technicznego można również pokazać na rysunku 10.6. Ze względu na to. iż postęp techniczny zwiększa efektywność czynników produkcji, w rezultacie jego zastosowania następuje zwiększenie krańcowego produktu pracy. Na rysunku 10.6 znajduje to wyraz w przesunięciu krzywej krańcowego produktu pracy do góry. np. od położenia krzywej ciągłej do położenia krzywej przerywanej. Oznacza to, że przy tym samym zatrudnieniu (np. Z₀) wyższy jest poziom krańcowego produktu pracy (KP_rX zamiast KP_p„) bądź. że taki sam poziom krańcowego produktu pracy (KP_p0) występuje przy wyższym zatrudnieniu. Możemy obecnie przeprowadzić analizę tempa wzrostu gospodarczego od strony czynników /wiązanych z zasobami pracy. Wyjdźmy od stwierdzenia, że poziom dochodu ^narod°* wego Y wytwarzanego w gospodarce jest określony przez liczbę zatrudniony®

Z i wydajność pracy w. przy czym w Można to zapisać w postaci następuj*" ccgo iloczynu:

Y=Zw.    (10.20)

Ko/d/iul 10. Wjnwl Roipodarro

Tempo wzrostu gospodarczego (mierzonego dochodem narodowym w danym okresie) jest stosunkiem przyrostu dochodu narodowego w tym okresie (AY) do ■mu dochodu na początku tego okresu (Y). Oznaczając początek badanego okresu przez t, koniec zaś przez r+1. przyrost dochodu można zapisać jako:

AY = Y,.,-Y,.

i Skoro poziom dochodu w czasie t jest iloczynem zatrudnienia (Z) i wydajności pracy (w), to poziom dochodu w czasie t +1 możemy zapisać jako iloczyn zatrudnienia (Z) powiększonego o pewien przyrost zatrudnienia (AZ) oraz wydajności pracy (H>) powiększonej o pewien przyrost wydajności pracy (Am ). Mamy więc:

Y,.i = (Z + AZ) (h' + Am) = Z m+ZAm+AZ m+AZ Am-. (10.22) | Przyrost dochodu narodowego wyniesie zatem:

AY = Z-H-+Z-Aic + AZw + AZ-Aw-Z m- -

(10.23)

(10.24)

(10.25)

Występujący w tym równaniu iloczyn możemy pominąć, gdyż jest on w istocie bardzo mały. Formuła tempa wzrostu dochodu narodowego wygląda wówczas ^ępująco:

AY AZ Am-

-r'ir^łv    <¹⁰-²⁶>

Z równania (10.26) wynika, że tempo wzrostu dochodu narodowego zależy tempa wzrostu zatrudnienia oraz tempa wzrostu wydąjności pracy. Im wyższe ropo wzrostu zatrudnienia oraz im wyższe tempo wzrostu wydajności pracy, tym *^^Szc tempo wzrostu dochodu narodowego.

■^Zwracaliśmy już wcześniej uwagę, że w warunkach pełnego wykorzystania “Obów pracy wzrost zatrudnienia zależy od wzrostu liczby ludności w wieku Produkcyjnym i wzrostu współczynnika aktywności zawodowej. Istotną rolę ®>J®ztałtowaniu tego ostatniego współczynnika odgrywają m.in. poziom wykształ-roa kobiet, długość okresu obowiązkowej nauki, wysokość płac. łatwość znale-P^racy oraz rozwój sieci żłobków i przedszkoli. Im bardziej rozwinięta sieć *knk^k6'^V ' przedszkoli oraz im mniejsze są opłaty za nic, tym większa gotowość *°biet do aktywności zawodowej.