2 (1366)

| Uj/^UjóU

Pierwsze drukarnie 1 Kasper Straube

Pierwszy druk na ziemiach polskich, kalendarz na rok 1474. został wytłoczony przez wędrownego bawarskiego drukarza. Kaspra Straubcgo. Przypuszcza się. że drukował on na zamówienie dla krakowskiego zakonu bernardynów. ponieważ drukarnia mieściła się w ich klasztorze. Straube zdołał wy dać zaledwie 4 tytuły - wkrótce zakład zaczął bory kać się z trudnościami finansowymi i nie zdołał rozwinąć szerszej produkcji.

Straube nie był niestety dobry m fachowcem w swojej dziedzinie. Wydaw ał przede wszystkim te tytuły, które miały szansę na szybki zbyt, a poziom ich wykonania pozostawiał wiele do życzenia: druk był niestaranny, nierówny; jedne elementy zostały odbite zbyt słabo, inne znów tak mocno, że farba drukarska "przebijała" na drugą stronę. Żadna z prac nie była oznaczona nazw iskiem drukarza.

Sygnet drukarski Straubego jest wierną kopią (mówiąc wprost - plagiatem) znaku firmowego niemieckiej spółki drukarskiej Pusta i Schóffera. Znaki różnią się jedynie monogramami, które Straube zastąpił symbolami oznaczającymi Jezusa i Marię.

Wydane książki:

•    "Almanach Cracoviense ad annum 1474" - kalendarz na rok 1474 (wyd. w 1473 r.) - pierwszy polski druk. Skromny, jednokartkowy kalendarz ścienny wydrukow any w- powszechnie wów-czas używanym języku łacińskim.

•    "Explanatio in Psalterium" Jana Turr^crematy (wyd. w 1475 r.) - książka hiszpańskiego dominikanina i teologa, prawdziwy XV - wieczny bestseller.

•    "Opus restitutionum usurarum et excommunicationum" (wyd. 1475 r.) Franciszka z Platei. druk o treści ekonomiczno - prawnej, napisany przez bolońskiego doktora praw⁷.

•    "Opuscula (de doctrina Christiana, de praedestinatione sanctorum)" - zbiór dzieł św. Augustyna (wy d. ok. 1476/77

r.)

2 Szwajpolt Fioł (    $

Druga drukarnia w Krakowie została założona pod koniec XV w. przez Szwajpolta Fioła, który' przybył do miasta ok. 1479 r. z miasta Nustad (Frankonia). Fioł był z zawodu hafciarzem, jednak jako że był człowiekiem niezwykle przedsiębiorczym, podejmował się również innych przedsięwzięć (między' innymi wynalazł sposób na odwodnienie olkuskich kopalń ołowiu i srebra).

W 1483 r. z inicjatywy krakowskiego rajcy. Jana Turzona. rozpoczął organizację drukami. W ten sposób pow stała pierwsza na świecie oficyna wydawnicza drukująca cyrylicą. Fioł orientując się w możliwościach potencjalnego rynku zbytu, przezornie nastawdł się na druk prawosławnych ksiąg liturgicznych.

Niestety nie spodobało się to władzy duchownej i Fioł w 1494 r. został oskarżony o herezję i aresztowany. 1 choć wkrótce drukarza uwolniono i oczyszczono z zarzutów, pionierskie przedsięwzięcie upadło.

Przedsiębiorstwo Fioła było duże i dobrze zorganizowane. Czcionki, którymi dysponował drukarz były wycinane na zamówienie, wg jego wskazówek. Druki wykonano z dużą starannością i dbałością o estetykę.

Wydane książki:

• "Triod ewietnaja " (bez daty) - pieśni, modlitwy i rytuał okresu wielkanocnego.

•    "Triod postnaja" (bez daty) - modlitwy i cały rytuał wielkopostny.

•    "Oktoich. czyli Ośmiohłaśnik" - zbiór śpiewów na ośm nut napisany po grecku przez Jana Damascenę i przełożony na język słowiański (wyd. 1491 r.).

•    "Czasosłowiec" - rodzaj brewdarza. zawierający modlitwy i psalmy na określone godziny dnia i nocy (wyd. 1491 r.).

Drukarnie XVI w:

1) Jan Haller i Kasper Hochfeder

Rok 1503 przyjmuje się za datę powstania stałego polskiego drukarstwa. W tym roku bowiem Jan Haller, były student Akademii Krakowskiej, a także handlarz win i wydawca, sprowadził do Polski niemieckiego drukarza Kaspra 1 łochfedera i uruchomił w łasną drukarnię. Obaj panow ie znali się już wcześniej - kiedy Haller rozpoczął działalność wydawniczą.